عود یکی از قدیمی ترین ساز های ساخته شده به دست بشر است.اگر قصد خرید این ساز رو دارید مقاله راهنمای خرید ساز عود (بربط) خیلی کمکتون میکنه. این ساز فوق العاده ،به خلق ملودی‌های پیچیده‌ی میکروتُنال و هارمونی‌های تتراکوردی کمک می‌کند.
عود با ریشه در بین النهرین، ابزار اصلی برای حفظ دانش و فرهنگ موسیقی در فرهنگ‌های یونان باستان تا بین النهرین بود.ساز عود یک ساز زهی_مضرابی است که بیشتر در موسیقی عربستان استفاده می‌شود.
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
ساز عود بم‌ترین صدا را در بین سازهای زهی دارد. طول آن حدود 85 سانتی‌متر است و برای نواختن این ساز آن را به صورت افقی روی ران پا می‌گذارند و با یک مضراب به سیم‌های آن ضربه می‌زنند.
برخلاف سازهای زهی ساز عود پرده‌بندی ندارد و تکنیک‌های دیگر سازها روی عود قابل اجرا است.در ایران هم در جنوب و در آهنگ‌های بندری استفاده می‌شود که نمونه آن آهنگ عاشق بودوم ناصر عبداللهی است.
اندازه ساز عود در کشورهای مختلف، متفاوت است. در کشورهای عربی اندازه این ساز بزرگتر از سایر کشورهاست. در ایران دارای اندازه‌ای متوسط و در کشور ترکیه اندازه این ساز کوچک است.
کلمه بربط به معنی شکل مرغابی (بط) است با سینه جلو داده و گردن کوچک. در عربی به این ساز عود می‌گویند ( عود در زبان عربی یعنی چوب).
تاریخچه ساز عود
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
می‌توان گفت عود یک ساز ایرانی است اما سالها در ایران به فراموشی سپرده شد و در کشورهای عربی و ترکی بیشتر نواخته شد. در ابتدا از دوران ساسانی پیدایش این ساز شکل گرفت و پس از آن به سایر کشورها راه پیدا کرد. در دوران عباسی بیشتر از سایر دوران عود مورد توجه قرار گرفت و حتی روی ظروف و سکه‌های ضرب شده آن زمان عکس ساز عود وجود دارد.
از 50 سال پیش دوباره این ساز در ایران رواج پیدا کرد و اکنون در بیشتر گروه‌های نوازندگی ایران این ساز موجود می‌باشد. از جمله اساتید عود نوازی منصور نریمان، محمود رحمانی پور، حسن منوچهری، اکبر محسنی، عبدالوهاب شهیدی و همچنین در سالهای اخیر ارسلان کامکار، حسین بهروزی نیا، جمال جهان شاد، محمد فیروزی را نام برد.
اجزای ساز عود
کاسه و صفحه رویی ساز:
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
ساز عود دارای کاسه گلابی شکلی است که از تکه‌های به هم چسبیده و دو قسمت مساوی (از طول) درست شده که یک تکه نبودن این کاسه باعث می‌شود تا ترک برندارد یا اگر مشکلی پیش آمد قابل تعمیر باشد.جنس درخت کاج برای ساخت این کاسه باعث کیفیت صدای بهتر آن می‌شود.
دو دایره مشبک به نام گل روی این ساز قرار دارد که باعث خروج صدای ساز می‌شود، برای اینکه این قسمت ساییده نشود یک صفحه استخوانی یا چوبی زیر آن قرار داده‌اند. که برای کیفیت صدای بهتر از چوب درخت کاج استفاده می‌کنند.در سازهای گران قیمت این دایره‌ها را تزئین می‌کنند که زیبایی خاصی به ساز می‌بخشد.
سیم‌گیر و خرک ساز عود:
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
یک قطعه‌ی چوبی به طول حدود 10 سانت که آن را در پایین صفحه رویی نصب می‌کنند و شیارهای کم عمقی برای عبور سیم‌ها روی آن وجود دارد. در انتهای کاسه نیز سیم گیر چوبی وجود دارد که انتهای سیم‌ها به آن متصل می‌شود و سیم‌ها را بعد از اینکه از روی خرک عبور می‌دهند در امتداد دسته به‌بخش‌هایی که برای گوشی در نظر گرفته شده متصل می‌شوند. در نزدیک خرک یک صفحه بیضی شکل از جنس استخوان یا چوب است و کاربرد آن جلوگیری از ساییده شدن صفحه هنگام برخورد مضراب به آن است.
پل‌های داخل کاسه ساز
پل‌هایی را درون کاسه ساز در امتداد هم در 5 نقطه قرار می‌دهند تا از خم شدن کاسه در دراز مدت جلوگیری کنند.
دسته ساز
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
دسته‌ی ساز عود کوتاه است و حدود یک سوم طول کاسه و قطر 10 سانتی متر است که از یک طرف به کاسه و از طرف دیگر به سر پنجه متصل است. در قدیم روی دسته عود دستان‌بندی انجام می‌دادند اما امروزه‌ای کار را نمی‌کنند و گاهی روی دسته از تزئیناتی شبیه دستان استفاده می‌کنند.
سر پنجه و گوشی ها
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
در ابتدای طول دسته یک محفظه تو خالی به نام سرپنجه قرار دارد که محل قرار گیری گوشی هاست و کمی به سمت عقب قرار می‌گیرد. در هر طرف آن 5 گوشی در مجموع 10 گوشی برای کوک کردن 10 سیم ساز نصب می‌کنند.
این گوشی‌ها که از جنس چوب و به شکل میخ‌های سرپهن هستند به تعداد سیم‌های ساز هستند و نوازنده با چرخاندن قسمت پهن گوشی که بیرون از سرپنجه قرار دارد می‌تواند سیم مورد نظرش را کوک کند.
قسمت باریک‌تر گوشی که سیم دور آن می‌پیچد درون سرپنجه قرار دارد. گوشی‌ها در عین اینکه باید محکم باشند که بعد از کوک کردن ساز، شل نشوند و ساز از کوک خارج نشود، همچنین باید به راحتی به چپ و راست بچرخند.
شیطانک
بین دسته و سرپنجه یک قطعه باریک وکم ارتفاع به اندازه عرض دسته به نام شیطانک وجود دارد که دارای شیارهای کم عمقی است که سیم‌ها از آن عبور کرده.
شیطانک باید در این قسمت تحمل فشار وارده از سمت سیم‌ها رو داشته باشد چون بخاطر حالت موربی سرپنجه در این قسمت، از سمت سیم‌ها فشار در بیشترین حد ممکن است.
سیم
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
ساز عود دارای 10 سیم (وتر) دوتایی است که هر دو سیم یک کوک مشترک هستند. در ساز سنتور هم چنین کوکی هست اما در سنتور 4 سیم یک کوک مشترک هستند.
در بعضی از عودها یک سیم تکی برای بم‌ترین صدا (واخوان) بسته می‌شود. جنس سیم‌ها از زه (روده‌ی تابیده‌ی گوسفند)، نایلون و ابریشم تابیده با روکش فلزی و ضخامت‌های مختلف است. بیشتر سیم‌های 8 تا 10 ساز روکش فلزی دارند. سیم شمار 504 معمولا مورد تائید نوازندگان است.
مضراب
جنس آن از پلاستیک نرم و شاهپر پرنده‌هایی مثل عقاب است که با انگشتان دست راست گرفته می‌شود. خوش دست بودن مضراب در انتخاب ساز خیلی اهمیت دارد.
وسعت صدای بربط
وسعت صدای این ساز حدود 2 اکتاو است اما چون دسته‌ی کوتاهی دارد حدود یک اکتاو و نیم از منطقه صوتی وسط صدا دهی بهتری دارد.
نکات خرید ساز عود
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
- مهمترین نکته برای صدای مطلوب این ساز جنس چوبی است که کاسه طنینی از آن ساخته شده و همچنین دقت کنید چوب ساز هیچ برامدگی یا فرورفتگی و ترکی نداشته باشد.
- برای خرید ساز عود به تمیزی و ظرافت ساخت هر کدام از اجزای ساز (خرک، صفحه و… ) مثلا قسمت‌های مشبک ساز باید تمیز و ظریف برش خورده باشند.
- بهتر است افراد مبتدی برای شروع از سازهای ارزان قیمت و مشقی استفاده نکنند چون هم کوک و تنظیم نیستند و هم صدای مطلوبی ندارند که باعث دلزدگی افراد مبتدی می‌شود.
- دقت کنید گوشی‌های ساز لقی نداشته باشند و درست در سر پنجه‌ها جایگذاری شده باشند.
- هنگام خرید ساز عود ساز با مضراب آن را بنوازید و ببینید آیا کوک ساز تغییر می‌کند یا نه (ببینید گوشی‌ها راحت به چپ و راست بچرخند و بعد از نواختن کوک تغییر نکند)
- یک ساز با کیفیت بعد از گذشت مدتی از نواختن صدای آن بهتر می‌شود.
- از سازنده‌های معتبر خرید کنید.
- قالب‌های معروف ساخت عود ایرانی قالی قنبری و قالب نریمان (مانند قالب عود عربی) است.
یادگیری ساز عود
راهنمای خرید ساز عود (بربط)
امروزه در اکثر آموزشگاه‌ها آموزش داده می‌شود و استید با تجربه‌ی بسیاری دارد. در مرحله اول آموزش به نت خوانی و مشخص کردن جای آن‌ها روی ساز و نظام هجایی و الفبایی، خطوط حامل و خطوط اضافه پرداخته می‌شود و در کنار آن استاد شما به شما قطعات زیبا را خواهد آموخت. و باید به سبک و فنون استفاده‌ی مضراب، پوزیسیون‌ها، نوانس، استعداد موسیقی هنر جو و… توجه کرد.
تقریبا بعد از یک دوره‌ی 30 جلسه‌ای به صورت تدریس خصوصی یا آموزشگاهی هنرجو می‌تواند تسلط نسبی برای نواختن این ساز داشته باشد.
دلشاد موزیک به عنوان اولین فروشگاه لوازم موسیقی در ایران فعالیت خود را با هدف ارائه انواع ادوات موسیقی و لوازم جانبی از سال ۱۳۲۵ شروع کرده است.
از اهداف فروشگاه تامین انواع سازهای ایرانی، خارجی و لوازم جانبی مربوط به سازها بوده که شامل جزئی ترین و کوچکترین قطعات تا بزرگترین لوازم جانبی است.
برای مشاوره و خرید آنلاین با شماره 33938487-021 تماس بگیرید.
