کتاب بهداشت نوازنده

توضیحاتی درباره کتاب بهداشت نوازنده

کتاب حاضر تحت عنوان بهداشت نوازنده، مقدمه‌ای است بر شناخت ساختار بدن و نحوه‌ی عملکرد و روابط قسمت‌های مختلف آن با یکدیگر. در کتاب بهداشت نوازنده سعی شده است مطالب، تا حد امکان، به دور از پیچیدگی بازگو شود تا خوانندگان محترم بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

پس از شناخت و مطالعه‌ی آناتومی و مکانیک حرکات مختلف بدن و نوع کارآیی‌شان، علاوه بر استفاده‌ی صحیح در جهت انجام امور روزمره، با شناخت به موقع علائم بیماری‌ها، از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کرده و در جهت حفظ سلامتی‌مان گام بر می‌داریم.

ساختار بدن به گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند به نیازهایی که در برابر آن قرار می‌گیرد پاسخ دهد و خواسته‌های مختلف شخص را در مشاغل گوناگون برآورده کند. وسعت و دامنه‌ی کارآیی اعضاء به گونه‌ای است که با تکرار و تداوم کارهای روزمره تقویت می‌شود و در جهت بهبود اعمال حرکت می‌کند.

این کارآیی زمانی قابل قبول خواهد بود که شخص سه شاخص مهم را رعایت کند:

۱. طول زمان بهره‌بری
۲. چگونگی استفاده از اعضاء
۳. بهداشت حرفه‌ای؛ شامل پیش بینی، شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور

تداوم در طول زمان، بالا رفتن سن و سختی حرکات، به همراه استفاده‌ی ناآگاهانه از اعضای بدن، شخص را در معرض ابتلا به انواع مختلفی از بیماری‌ها قرار می‌دهد، از این گروه می‌توان به بیماری‌های وابسته به شغل اشاره کرد.

این گروه از بیماری‌ها به علت مواجهه با عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی یا سایکولوژیکی مختلف به وجود می‌آیند. به عبارت دیگر این بیماری‌ها به علت اشتغال به یک کار و تحت شرایط موجود در آن به وجود می‌آیند.

منشا بیماری‌های مرتبط با کار چندعاملی است و به طور نسبی تحت تاثیر شرایط مختلف به وجود می‌آیند. مشخصات فردی، عوامل محیطی، فرهنگی و اجتماعی در شدت بروز این بیماری‌ها نقش دارند.

پس با گذشت سال‌ها و سالخوردگی، شاهد علائمی چون ضعف و سستی، برخورداری از انرژی کم و ناتوانی در انجام امور روزمره خواهیم بود.

آگاهی از نحوه ی عملکرد اجزای مختلف بدن و شناخت هرچه دقیق‌تر مکانیسم آن می‌تواند زمینه ساز استفاده‌ی بهینه از بدن و بالا بردن سطح توانایی آن باشد.

این آگاهی برای نوازندگان از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که آن‌ها به واسطه‌ی تداوم کار در زمانی طولانی‌تر از معمول و استفاده‌ی بیش از حد از اعضایی مشخص، درگیر بیماری‌های وابسته به شغل می‌شوند.

متاسفانه به واسطه‌ی نبود منابع کافی و عدم آگاهی نوازندگان و دیگر اقشار جامعه از ساختار و نحوه‌ی آسیب پذیری اعضاء، شاهد افزایش بیماری و از کارافتادگی زود هنگام اعضا در چنین گروه‌هایی هستیم.

همان‌طور که می‌دانید کیفیت نوازندگی و بیان موسیقایی، از سطح آماتور تا حرفه‌ای، به چگونگی حالات روحی شخص بستگی دارد. این مهم در مباحث ابتدایی کتاب بهداشت نوازنده مورد بررسی قرار گرفته است.

در گفتار اول، استرس، چگونگی تاثیر حالات نامناسب و فشارهای روانی بر قسمت‌های مختلف بدن اعم از دستگاهی عصبی، مغز و غیره، هورمون‌ها و اعضای مختلف بدن آورده شده است.

یک درک پایه از سیستم عصبی و این‌که چگونه این قسمت از بدن حرکات را کنترل می‌کند، برای مطالعه‌ درباره‌ی حرکات مختلف ضروری است، پس هدف کتاب بهداشت نوازنده ارائه‌ی مروری ساده و خلاصه‌ای از کارکرد سیستم عصبی و هورمونی و در نتیجه چگونگی کنترل ساختار عضلاتی – اسکلتی بدن است.

در گفتار دوم راهکارهایی برای رهایی از موقعیت‌های نامناسب روحی و در گفتار سوم چگونگی تنش زدایی از عضلات را بررسی خواهیم کرد.

باتوجه به آمار و ارقام ثبت شده، بیشترین مواضع درگیر در نوازندگان قسمت‌هایی چون ستون مهره‌ها، دست، زانو، گوش و پوست است.

در مباحث بعدی کتاب بهداشت نوازنده، ساختار و نحوه‌ی عملکرد درآن قسمت و سپس نشانه‌ها و علائم بیماری‌های وابسته، به منظور جلوگیری از بروز عوارض ثانویه، مورد بررسی قرار گرفته است.

با توجه به این‌که موفقیت در کارهای مختلف و انجام فعالیت‌های روزانه به نحو موثر و نیز دوری از خستگی و ضعف نیازمند مقدار معینی قدرت عضلانی، استقامت و پایداری در اعضای مختلف است.

این توانایی بر روند و میزان پیشرفت در کارهای مختلف دلالت می‌کند، در هر گفتار راهکارهایی برای تقویت اجزای مختلف همان قسمت آورده شده است.

در کتاب بهداشت نوازنده سعی شده است تمامی مطالب در ساده‌ترین شکل ممکن برای خوانندگان محترم عنوان شود؛ خواندن مطالب پررنگ‌تر، برای درک کلی از بدن و ساختار آن ضروری و برای استفاده از این مجموعه الزامی است.

مطالب روشن‌تر برای خوانندگانی است که علاقه‌مند به شناخت بیشتر و دقیق‌تر روابط بدن هستند. همچنین با مراجعه به مراجع، منابع و ماخذ کتاب مطالب سطح بالاتری در دسترس خوانندگان قرار خواهد گرفت.

راهکارهای پیشنهادی در کتاب بهداشت نوازنده براساس بخشی از نشانه‌های عمومی بیماری‌ها آورده شده است و تنها می‌تواند اطلاعاتی کلینیکی را به شخص منتقل کند.

پس خوانندگانی که دچار ضایعه و بیماری در قسمت‌های مختلف بدن هستند می‌توانند با مراجعه به مبحث بیماری‌ها و شناخت نشانه‌های ابتدایی آن، به بیماری خود پی برده و با مراجعه‌ی زود هنگام به پزشک متخصص از عوارض بعدی جلوگیری کنند.

کتاب بهداشت نوازنده اثر انیسه تبریزی و محمد عبدلی در ۳۶۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.

 

مقدمه کتاب بهداشت نوازنده

بشر برای رویارویی با شرایط خاص (به ویژه شرایط خطرناک) نیازمند تطابق‌های مکرر و متوالی است. چنین تطابقی به واسطه‌ی بازتاب‌ها و انقباض‌های خاصی در مکانیسم بدن میسر می‌شود.

این بازتاب‌ها همواره در بدن وجود داشته و هرگاه نشانه‌ای از خطر ظاهر می‌شود برای مقابله با آن آماده می‌شوند. به واقع این بازتاب‌ها در بدن سبب برقراری تعادل در زمینه‌های جسمی و روحی می‌شود.

البته باید گفت که این هماهنگی صرفاً خاص انسان‌ها نبوده و در سایر پستانداران عالی نیز دیده می‌شود. واکنش انسان نسبت به عوامل محرک و خطرناک، احساس ترس و سپس تصمیم به گریز یا مقابله است.

لازمه‌ی چنین فرآیندی تغییر در مکانیسم بدن از جمله ترشح هورمون‌های خاص و واسطه‌های شیمیایی، انقباض‌های عضلانی و غیره است. این واکنش‌ها همان پاسخ‌های قدیمی جنگ یا گریز است که انسان‌های نخستین برای دستیابی به اهداف روزمره‌شان (شکار، تعیین قلمرو، به دست آوردن غذا و رویارویی با خطر) از خود نشان می‌دادند.

این رفتارها با تعاریفی دیگر و با کمی تغییر در انسانهای این عصر نیز به چشم می‌خورد.

از ویژگی‌های دنیای امروز میتوان به کسب بیشترین اطلاعات در کوتاه‌ترین زمان در محیطی پررقابت اشاره کرد و از پیامدهای مهم و بارز چنین محیطی، بروز حالات روحی پرتنش و عدم تعادل روحی است.

انسان‌های نخستین به واسطه‌ی زندگی ساده و دور از پیچیدگی‌هایی که جامعه‌ی امروز را فراگرفته است، توان تخلیه‌ی این انقباض‌ها را پس از دستیابی به اهدافشان داشته‌اند.

حال آنکه در انسان‌های این عصر، به واسطه‌ی تناوب بیش از حد عوامل مؤثر و تغییر شکل و گوناگونی عوامل تنش‌زا و عدم تخلیه‌ی این انقباضات، شاهد بروز انواع مختلفی از بیماری‌های وابسته هستیم.

البته باید گفت که عضلات بدن هیچ‌گاه در حال استراحت کامل نیستند، حتا هنگام استراحت مقداری انقباض (تونوس عضلانی) در آنها وجود دارد، چرا که انقباض عضلانی بخشی از فعالیت‌های طبیعی بدن است و بدون آن شاهد تحلیل رفتن عضلات خواهیم بود.

تخلیه‌ی مستمر و مکرر بار الکتریکی اعصاب در عضلات سبب به‌وجودآمدن انقباض در آنها می‌شود. در شرایط تنش روحی و استرس، فعالیت الکتریکی عضلات افزایش می‌یابد و سبب بروز فشار و انقباض رشته‌های عضلانی می‌شود.

منظور از کاهش انقباض در عضلات، انقباضات اضافی موجود در اثر فعالیت بیش از یا تنش‌های روحی و روانی مانند استرس است و در این شرایط ارگانیسم بدن، توان تحمل چنین فشاری را نخواهدداشت.

درحالت پرکاری و تنش عضلانی، امواجی که به مغز و دستگاه عصبی می‌رسند بسیار زیاد است، پس مغز و اعصاب نیز محرک‌های بیشتری را به عضله‌ها فرستاده سبب تحریک و تشدید تنش در آنها می‌شوند.

ساختار پیچیده‌ی اجتماعی و پیشامدهای متعدد، انسان امروز را در شرایط خاص جسمی و روحی قرار داده است.

شمار بسیاری از بیماری‌ها، عدم کارآیی صحیح، تصمیم‌گیری عجولانه و دور از واقعیت، بدخلقی و نگرانی‌هایی که هر یک موجب بر هم زدن تعادل زندگی می‌شوند، جملگی از شرایط خاص روحی و روانی انسان سرچشمه می‌گیرد. این حالت‌ها ارتباط مستقیم با عوامل مؤثر در بروز تنش و شرایط عصبی شخص دارد.

آنچه مسلم است جسم و ذهن نباید دو کیفیت مجزا از هم پنداشته‌شوند. پیامدهای جسمی فراوان مانند سردرد، خستگی دائمی، گرفتگی عضلات، درد در قفسه‌ی سینه، تنگی نفس و عوارض دیگری نظیر فشار خون بالا، افزایش ضربان قلب، اختلال در سیستم گوارش و غیره اغلب می‌تواند نمایانگر آنچه در ذهن می‌گذرد باشد.

سخت و منقبض شدن عضلات، واکنشی در برابر خشم و اضطراب درونی است و شل بودن بیش از حد آنها می‌تواند بیانگر تن دادن به پیشامدهای مختلف زندگی باشد.

تمام عواطف و تجربیات زندگی از زمان تولد، دوران کودکی، لذت‌ها و دردها، شوک‌ها و محرومیت‌ها، ترس‌ها، شادی‌ها و چه‌بسیار چیزهای دیگر، تماماً در درون جسم فیزیکی ما مدفون است و هر یک از این حوادث می‌تواند در شرایطی مشابه، تأثیری متقابل بر جسم یا روح انسان داشته باشد.

در بسیاری از مواقع، مغز آدمی توان تمیزدادن حالت‌های واقعی و خیالی را ندارد، پس با قرارگیری شخص در شرایطی به دور از واقعیت و تنها براساس تفکر و موقعیت ذهنی، عکس العملی مرتبط با چنین تفکری را از خود نشان داده سبب بروز واکنش‌های عصبی و هورمونی و غیره در بدن می‌شود.

به طور مثال در نوازندگان و به‌خصوص نوازندگان آماتور دیده شده است که تصویر ذهنی نادرست از اجرای موسیقی در روزها و ساعت‌های پیش از اجراء، سبب تغییر در مکانیسم بدن و ترشح مواد شیمیایی، هورمونی، انقباض در عضلات و غیره شده است.

در چنین شرایطی شاهد افت و اجرای ناموفق هستیم. شایع ترین این تغییرات عبارتند از:

تغییرات جسمانی	تغییرات فیزیولوژیکی
1. پائین کشیده شدن سر	1. بالارفتن غلظت خون
2. بالا رفتن شانه ها و قوز کردن	2. بالارفتن فشار خون
3. جمع شدن قفسه‌ی سینه	3. افزایش ضربان نبض
4. راست شدن بازوها	4. اختلال در سیستم گوارش
5. خم شدن زانوها	5. ترشح هورمون‌های خاص
6. انقباض در یک یا گروهی از عضلات	6. تنگ‌شدن و انقباض شریان‌ها

نوازندگی، به واسطه‌ی وابستگی فراوان به حالات درونی مجری، از کارهایی است که انقباضات و تغییرات نامطلوب بدنی تأثیر بسیاری بر کیفیت آن خواهد داشت و قرارگرفتن در چنین وضعیتی و اجراء در چنین فشاری می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن وارد کند

 چراکه به طور کلی بیان موسیقایی نوازندگان، پس از کسب دانش و تجربه، وابسته به وضعیت عضلات مختلف بدن است و در تمامی شرایط، ارتباطی ذهنی و جسمی وجود خواهد داشت.

از سوی دیگر کنترل و هدایت چنین مکانیسمی در بدن، به واسطه‌ی گوناگونی عوامل مؤثر بر آن، کاری دشوار و پیچیده خواهد بود و بدون شناخت علائم و راهکارهایی برای کنترل چنین پدیده‌ای متاسفانه شاهد بروز عدم توانایی در سطح جامعه هستیم و از این میان نوازندگان به دلیل حساسیت بالا، در معرض تهدید جدی‌تری خواهند بود.

در این گفتار با شناخت و بررسی اثرات مخربی که این تغییرات در بدن انسان ایجاد می‌کند به معرفی راهکارهایی برای جلوگیری از بروز بیماری و عوارض مختلف آن در بدن می‌پردازیم.

استرس (فشار روانی)

تحقیقات نشان داده که بیش از نیمی از بیماری‌ها و ناتوانی‌های انسان ناشی از عوامل عصبی به ویژه استرس است. برخی از پزشکان معتقدند که تنش و استرس قاتل شماره‌ی یک انسان است.

به واسطه‌ی پیچیدگی و گوناگونی حالاتی که در چنین وضعیتی روی می دهد، ارائه‌ای تعریفی دقیق و مشخص کاری بسیار دشوار و در پاره‌ای از مواقع غیرممکن خواهد بود.

بدن انسان برای مقابله با شرایط حاد و بحرانی جسمی و روحی، در وضعیت آماده‌باش قرار می‌گیرد و در این حالت شخص برای رسیدن به تعادل، تحت فشار بیش از حد طبیعی واقع می‌شود و استرس زمانی دست می‌دهد که شخص، ظرفیت مقابله با رویدادها و عوامل محرک را ازدست می‌دهد و این حالت سبب افزایش فشار در سیستم و ساختار بدن می‌شود.

به واقع می‌توان گفت که استرس زاده بازتاب غیرارادی و طبیعی بدن است. وجود رویدادهایی همچون قحطی، خشکسالی، بیماری، مرگ و غیره از دیرباز در روند زندگی آدمی نقش داشته است و تمامی این رویدادها منجر به پیدایش تنش و استرس می‌شود؛ سابقه‌ی چنین رویدادهایی در ساختار ژنتیک انسان‌ها نهفته است.

پس می‌توان بر این باور بود که چنین واژه‌ای کهن و بقای آن به قدمت تاریخ بشری است. بدن انسان می‌بایست دائماً مشغول برقراری حالت تعادل و تطابق در زمینه‌های روحی و جسمی باشد، پس همیشه با عوامل مولد استرس درگیر است.

همان طور که در مقدمه‌ی این فصل اشاره شد استرس، مکانیسم دفاعی بدن برای آمادگی در مقابله و رویارویی با خطر است. از این رو تصور حذف استرس از زندگی روزمره باوری عبث و بیهوده است.

در عصر ما و در جریان تحولات اجتماعی، تغییرات بنیادی در طبیعت و ماهیت عوامل استرس‌زا به وجود آمده است و بیشتر استرس‌ها دارای ماهیت روحی و روانی هستند و آثار آنها برای مدت طولانی در بدن باقی می‌ماند.

شکل‌گیری استرس در هر فرد به صورت ذهنی است و میزان واکنش و آستانه‌ی تحریک‌پذیری، تابع شخصیت و توانایی‌های فیزیولوژیکی فرد است و هرکس به اندازه‌ی ظرفیت خود تحت تأثیر عوامل مولد استرس قرار می‌گیرد.

گاهی بدن برای مقابله با عوامل فیزیکی مانند گرما، سرما، صدمات جسمی و غیره از خود تغییرات شیمیایی، هورمونی و عصبی بروز می‌دهد که به این تغییرات سندرم سازش کلی گفته می‌شود.

افراد مختلف در شرایط یکسان، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند که این امر به ذهنیت هر فرد بستگی دارد و چگونگی عکس‌العمل فرد، اغلب تعیین‌کننده‌ی میزان فشار روانی اوست.

در برخی از افراد این مکانیسم به حدی خام و ابتدایی است که به هر دلیل خاص و کوچکی واکنش نشان می‌دهند. به طور مثال حتا با شنیدن زنگ تلفن از جا می‌پرند.

 

فهرست كتاب بهداشت نوازنده

گفتار یکم: استرس

• مقدمه
• استرس (فشار روانی)
• نقش دستگاه عصبی و غدد درون‌ریز
• نحوه‌ی عملکرد مغز و اعصاب هنگام بروز استرس
• مغز
• مُخ
• قشر حسی مخ
• قشر حرکتی مخ
• هیپوتالاموس
• دستگاه عصبی خودکار
• دستگاه لیمبیک
• هیپوکامپ
• آمیگدال
• نحوه‌ی عملکرد غدد درون‌ریز هنگام بروز استرس
• غده‌ی هیپوفیز
• غده‌ی فوق‌کلیه
• تغییران شیمیایی بدن هنگام بروز استرس
• لورالمعده
• تیروئید

گفتار دوم: رهایی ذهن

• مقدمه
• رهایی ذهن
• تأثیرات رهایی ذهن
• نکاتی چند پیرامون رهایی ذهن
• پالایش ذهن
• چگونگی رهایی از افکار گوناگون
• تنفس
• تکرار واژه‌ها به عنوان موضوعی برای رهایی ذهن
• رهاسازی ذهن به کمک تکنیک‌های دیداری
• رهاسازی ذهن به کمک تکنیک‌های شنیداری

گفتار سوم: رهاسازی

• مقدمه
• تأثیرات رهاسازی بر بدن
• نکاتی چند پیرامون رهاسازی
• رهاسازی در عضلات

گفتار چهارم: نحوه‌ی عملکرد دو نیمکره‌ی مغز

• مقدمه
• چگونگی پردازش داده‌ها توسط نیمکره‌های راست و چپ
• آزمون‌های تشخیص فعالیت نیمکره‌ها
• تأثیر موسیقی بر مغز موسیقیدانان و نوازندگان
• تمرین‌هایی برای هماهنگی بیشتر دو نیمکره

گفتار پنجم: ستون مهره‌ها

• مقدمه
• ساختار ستون مهره‌ها
• نخاع
• عضلات عمل‌کننده ب ستون مهره‌ها
• بیماری‌های شایع در ستون مهره‌ها
• دردهای وابسته به نوع قرارگیری بدن (دردهای وضعیتی یا ناحیه‌ای)
• رگ‌به‌رگ شدن کمر
• آسیب‌ها و بیماری‌های دیسک بین مهره‌ای
• درد سیاتیک
• درد بازو
• دردهای گردن
• سفتی و خشکی عضلات
• درد دنبالچه
• لومباگو
• آرتریت، آرتروز
• آرتریت روماتوئید یا آرتریت شبه‌روماتیسمی
• نکاتی چند پیرامون اضلاح وضعیت عمومی بدن
• آزمایش
• ایستادن
• نشستن
• بلندکردن و جابجایی اجسام
• خوابیدن
• تمرین‌هایی به منظور حفظ دامنه‌ی حرکتی عضلات و رفع تنش و فشار
• تمرین‌ها

گفتار ششم: دست

• مقدمه
• مکانیسم مولکولی انقباض عضلانی
• رابطه‌ی سرعت انقباض با فشار
• انقباض عضله‌ی اسکلتی به‌وسیله‌ی اعصاب
• منبع انرژی برای انقباض عضلانی
• راندمان انقباض عضلانی
• تغییرات قدرت عضله در شروع انقباض (اثر پلکانی)
• خستگی عضلانی
• ساختار استخوانی و عضلانی دست
• ساختار استخوانی مچ و ساعد
• عضلات مچ، کف و انگشتان دست
• ساختار استخوانی بازو، آرنج و ساعد
• عضلات بازو، آرنج و ساعد
• بیماری‌های شایع در دست
• میزان فشار
• نوع حرکات
• تاندونیت
• انگشت چکشی
• شست چکشی
• بیماری دکوروان
• انگشت ماشه‌ای
• صدمات مفاصل نزدیک ناخن
• برجستگی در ناحیه‌ی مچ دست (گانگلیون)
• به دام افتادن عصب مدیان یا سندرم مجرای مچ دستی
• علائم سندرم کانال کارپال
• جمع شدن مایع در بافت‌ها (ادم)
• اسپرین و استرین
• التهاب کیسه‌های مفصلی (بوریست)
• کرامپ یا گرفتگی عضلات
• بیماری آرنج تنیس‌بازان
• بیماری آرنج گلف‌بازان یا التهاب زائده‌ی فوق‌لقمه‌ای داخلی بازو
• میوکلونوس
• ضایعه‌ی عصب زند زیرین (زند اسفلی)
• ضایعه‌ی عصب زند زبرین (زند اعلی)
• آرتریت روماتوئید
• آرتریت استخوانی
• مراحل طبقه‌بندی آرتریت استخوانی
• تمرین‌هایی به منظور حفظ دامنه‌ی حرکتی و تقویت عضلات
• حرکات شست

گفتار هفتم: زانو

• مقدمه
• ساختار زانو
• عضلات عمل‌کننده بر زانو
• حرکات زانو
• بیماری‌ها و علل مختلف زانو درد
• خشکی مفصل
• اسپرین و استرین زانو
• دررفتگی مفصل زانو
• قفل شدن زانو
• بوریست
• درد پشت کشکک
• ضایعات منیسکی زانو
• انواع پارگی مینسک
• ضایعه‌ی عصب نازک‌نی
• خون‌ریزی داخل زانو ناشی از ضربه‌ها
• لخته شدن خون در ساق پا (ترومبوز وریدی)
• آرتریت زانو
• تمرین‌هایی برای تقویت عضلات پا و حفظ دامنه‌ی حرکتی آنها

گفتار هشتم: گوش

• مقدمه
• ساختار اندام شنوایی
• گوش خارجی
• گوش میانی
• گوش داخلی
• مسیر پیام‌های شنوایی
• تمییز دو صوت
• تمییز جهت صوت
• اصوات موافق و مخالف
• بیماری‌های شایع در گوش
• اثرات غیرشنوایی سروصدا
• کاهش یا ازبین‌رفتن حس شنوایی (انواع کری)
• کری هدایتی
• کری عصبی
• بیماری‌های گوش خارجی
• تجمع ترشحات غدد سرومن
• تورم گوش خارجی
• بیماری‌های گوش میانی
• ورم حاد گوش میانی
• اوتیت سروز
• میرنژیت تاولی
• اوتیت میانی چرکی حاد
• جراحات یا صدمات پرده‌ی گوش
• بیماری‌های گوش داخلی
• سندرم مینیر
• احساس صدای غیر طبیعی در گوش (تینی تس)
• پیرگوشی
• تمرین‌هایی برای تقویت گوش و تمییز صداها
• بالابردن حساسیت گوش به منظور درک بهتر اصوات

گفتار نهم: پیوست

• مقدمه
• ساختار پوست
• لایه‌ی خارجی پوست
• لایه‌ی میانی پوست
• لایه‌ی داخلی پوست
• انواع ناراحتی‌های پوستی
• خارش پوست
• اختلالات تعریق
• جوش گرما یا عرق جوش
• ضایعات پوستی
• ضایعات پوستی در اثر استفاده از کولیفون
• ضایعات پوستی در اثر تماس با نیکل و کروم
• ضایعات پوستی در اثر تماس با چوب و لاک
• بیماری گردن نوازنده‌ی ویلن
• بیماری سینه و زانوی نوازنده‌ی ویلن‌سل (سلیست چیست و سلیست نی)
• چانه‌ی فلوت‌زن
• پینه و میخچه
• سندرم ساچمو
• پسوریازیس
• کهیر
• عفونت
• عقربک یا عفونت بستر ناخن
• فونت نوک انگشت
• فرورفتن ناخن در گوشت
• تب‌خال
• نمایه
• واژه‌نامه
• منابع و مآخذ

خرید آنلاین کتاب بهداشت نوازنده

در همین سایت دلشاد موزیک شما می توانید کتاب بهداشت نوازنده را به صورت آنلاین خریداری کنید.

همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید.

برای دیدن همه کتاب ها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:

دیدن همه کتاب های فروشگاه دلشاد موزیک