کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب

کتاب تئوری موسیقی اثر مصطفی کمال پورتراب برای اولین بار در سال 1345 منتشر شده و پس از بارها تجدید نظر با فرم و محتوای امروزی در اختیار اساتید و هنرجویان جدی موسیقی قرار گرفته است. تئوری موسیقی، عنوان یکی از دروس اصلی هنرستان‌ها و دانشکده‌های موسیقی کشورمان است که این کتاب یکی از کتاب‌های جامع و رفرنس پیشنهادی اساتید در این حوزه می‌باشد.

کتاب تئوری موسیقی پورتراب در 208 صفحه توسط انتشارات چشمه به چاپ رسیده است و در سایت دلشاد موزیک موجود می‌باشد. این کتاب آموزش موسیقی در مقایسه با کتاب‌های مشابه دیگر به دلیل روش آموزشی و بیان شیوا و ساده‌تر در توضیح مفاهیم پیچیده تئوری موسیقی از جایگاه ویژه‌ای در میان اساتید موسیقی برخوردار است.

کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب

مقدمه‌ای در رابطه با تئوری موسیقی

تئوری موسیقی شاخه‌ای از علم موسیقی است که به مطالعه ساختار و عناصر مختلف موسیقی می‌پردازد. آشنایی با مفاهیم اصلی این علم مانند نت‌ها، فواصل، گام‌ها، آکوردها، هارمونی و ریتم به ما کمک می‌کند تا نحوه ترکیب صداها و اجزای موسیقی را به درستی درک کنیم.

تئوری موسیقی ابزار اصلی آهنگسازان در خلق اثر است و نوازندگان حرفه‌ای نیز لازم است این علم را به درستی فرابگیرند. بدون شناخت کافی از علم تئوری موسیقی اجرای دقیق قطعات محال خواهد بود. می‌توان اینگونه توضیح داد که تئوری موسیقی عامل اصلی و کلیدی در ایجاد خلاقیت در موسیقی و بیان احساسات در نت‌ها می‌باشد و نوازندگانی که به دلایلی مانند پیچیدگی مباحث، آشنایی کافی با تئوری موسیقی ندارند هرگز نمی‌توانند در اجرای موسیقی با نوازندگانی که برای درک این مفاهیم تلاش کرده‌اند رقابت کنند.

مصطفی کمال پورتراب

مصطفی کمال پورتراب موسیقی دان، نویسنده، پژوهشگر، رهبر ارکستر و نوازنده سازهای فاگوت، ویولن و تار متولد سال 1303 می‌باشد. او از دانش آموختگان هنرستان موسیقی و فارق‌التحصیل رشته آهنگسازی از دانشکده موسیقی دانشگاه هنر تهران است. پورتراب از شاگردان اساتید بزرگ و شناخته شده‌ای مانند موسی معروفی، روح‌الله خالقی و علینقی وزیری بوده است و کتاب او به عنوان یکی از کامل‌ترین کتاب‌های تئوری موسیقی در دانشگاه‌های کشور تدریس می‌شود.

تئوری موسیقی یکی از مهم‌ترین دروس هنرستان‌ها و دانشگاه‌های موسیقی در سرتاسر جهان است و در کنار اجرای عملی موسیقی به هنرجویان آموزش داده می‌شود.

کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب

خلاصه‌ی کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب

کتاب تئوری موسیقی کمال پورتراب به دو قسمت اصلی علمی و نظری تقسیم می‌شود:

• قسمت عملی شامل مباحث مهمی مانند خواندن نت‌ها به صورت آوازو وزن خوانی می‌باشد.
• قسمت نظری به قواعد و علامت‎‌هایی می‌پردازد که برای اجرای دقیق موسیقی اختراع شده‌اند.

همچنین مباحثی مانند مکانیک موسیقی،تحلیل نت‌های ملودی، بررسی ریتم، هماهنگی اجزا موسیقی و نحوه کار کردن ساز و موسیقی نیز در کتاب آورده شده است که تکمیل کننده مباحث قبلی می‌باشند.

بخش‌های مختلف کتاب تئوری موسیقی

کتاب از هفت فصل تشکیل شده است که بعضی از قسمت‌های فصل‌های مختلف در ادامه آورده شده است.

فصل یکم

• مبانيِ موسيقيِ نظري
• تعریفِ موسیقی
• نُت
• حامِل
• نام نُت هايِ موسيقی

فصل دوم

• مِتریک
• میزان‌های ساده
• میزان‌های ترکیبی
• نسبت بین میزان‌های ساده و ترکیبی مربوطه

فصل سوم

• فاصله‌های موسیقایی
• علامت‌های تغییر‌دهند
• نیم‌پرده‌ی دیاتنیک و کرُماتیک
• نت‌های مترادف (آنارمُنیک)
• فاصله‌های گوناگون از مبنای ۷ نُتِ موسیقی
• معکوسِ فاصله‌ها
• فاصله‌های نغمِگی (ملُدیک) و هماهنگ (هارمُنیک)

کتاب تئوری موسیقی پور تراب

فصل چهارم

• گام و مایه (تُنالیته)
• الف. گام دیاتُنیک
• گام بزرگ طبیعی یا نظری (ماژُرِ تِئُریک)
• دانگ یا تِتراکُرد
• گام کوچکِ طبیعی یا نظری (مینُرِ تِئُریک)
• گام کوچکِ هماهنگ (مینُرِهارمُنیک)
• گام کوچک نغمِگی (مینُرِ مِلُدیک)
• گام بزرگِ هماهنگ (ماژُرِ هارمُنیک)
• گام بزرگ نغمگی (ماژُرِ مِلُدیک)

فصل پنجم

• حالت‌ها
• حالت‌های بُرونی
• حالت‌های درونی (کاراکتر)
• حرکت‌ها

فصل ششم

• اختصارات
• نشانه‌ی بَرگَشت
• نشانه‌های اِعاده
• علامت آرپِژ
• علامت تکرار یک مُتیف
• علامتِ تکرارِ یک میزان

فصل هفتم

• آکورد شناسی
• آکورد
• انواع آکوردهای سه‌صدایی
• نام آکوردها روی درجاتِ گام
• نقش (فُنکسیُن)

کتاب تئوری موسیقی پور تراب

ویژگی‌ها و اهداف کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب

ویژگی اصلی کتاب تئوری موسیقی کمال پور تراب، زبان ساده و روان آن می‌باشد که در مقایسه با کتاب‌های دیگر منتشر شده در این حوز توانسته است نظر افراد بیشتری را به خود جلب نماید. تئوری موسیقی مبحثی نسبتاً پیچیده و سنگین است و اساتید برای توضیح مفاهیم آن معمولاً با مشکلاتی مواجه هستند. کتاب تئوری موسیقی به دلیل ساختار منسجم و همچنین روش تدریس مصطفی کمال پورتراب توانسته است تا مقدار قابل توجهی تدریس این درس را برای اساتید آسان‌تر نماید.

دو بخشی بودن کتاب و بیان نکات در دو قسمت جداگانه عملی و نظری یکی دیگر از ویژگی‌های مهم کتاب است که در یادگیری و آموزش به هنرجویان و اساتید کمک می‌کند.

کتاب تئوری موسیقی مصطفی کمال پورتراب