به نام خدا
قبل از آنکه توضیحی درباره ی علت بازنویسی نت های دوره های سنتور استاد ابوالحسن صبا بدهم
تذکر نکاتی چند را لازم میدانم:
- استاد ابوالحسن صبا در حدود ۱۲ سال شاگرد مرحوم میرزا عبدالله بوده و تمام دوره های آن استاد را سینه به سینه و با کمال دقت روی ساز سه تار فرا گرفته است. بدیهی است مدت دوازده سال زمان کوتاهی نیست که مطالب سرسری آموخته شده باشد حتا به خاطر دارم که استاد صبا ردیف مرحوم میرزا عبدالله را شخصاً به خط نت درآورده است و کتابی هم که به عنوان دوره ی تار و سه تار از استاد باقی است همایون و (ماهور) تا حدود زیادی از ردیفهای مرحوم میرزا عبدالله استنساخ شده است. به هر تقدیر باید اذعان کرد که هیچ شاگردی بیش از استاد صبا از محضر مرحوم میرزا عبدالله تلمذ نکرده است.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
- استاد صبا سال های متمادی همکار نه) (شاگرد استاد حبیب سماع بوده است و اغلب اوقات به اتفاق در برنامه های موسیقی از جمله برنامههای موسیقی رادیو ایران شرکت داشته اند. علاوه بر آنکه خود استاد صبا نزد علی اکبر شاهی سنتور را به خوبی فرا گرفته بود و به تکنیک نوازندگی سنتور کاملاً آشنایی داشته است.
کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا راست کوک
- همنوازی ایشان با استاد سماعی اطلاعات استاد را در مورد سبک نوازندگی سنتور پربارتر کرده است به گفته ی آقای مهندس قباد ظفر که از شاگردان نزدیک مرحوم استاد سماعی بوده، نقل قول شده است که سماعی همیشه به شاگردان خود توصیه میکرد که ابتدا نزد استاد صبا بروند و اصول و مبانی نوازندگی ساز را نزد ایشان فراگیرند و سپس برای تکمیل و اجرای بعضی حالات ردیف به او مراجعه کنند.
ضمناً ناگفته نماند که تمام اشخاصی که کم و بیش نزد حبیب سماعی به فراگیری سنتور پرداخته اند،
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا ویرایش فرامرز پایور
خود اذعان شده که از کلاس حبیب چندان بهره ای نگرفته و آخرالامر به مکتب استاد صبا روی آورده و هر آن چه یاد گرفته اند از محضر او بوده است.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
منظور از توضیحات فوق آن است که اولاً دوره های استاد صبا که برای سنتور نوشته شدهاند بدون شک نشأت گرفته از ردیف های مرحوم میرزاعبدالله بوده و حتی در بعضی از دستگاه ها مانند نوا و راست و پنجگاه مطالب تقريباً عيناً منعكس ضمناً این دوره ها از ابتکارات شخصی استاد نیز بی نصیب نمانده و گوشه های اضافی که شخصاً مطالعه و به ردیف خود اضافه کرده اند.
کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا راست کوک
این خود در مراحل نهایی بازگوکننده ی استادی یک است مانند شهابی ،دیلمان ،امیری خسروشیرین و … در دوره های سنتور نیز گنجانده شده اند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا ویرایش فرامرز پایور
ثانیا صحیح ترین تکنیک نوازندگی سنتور بنا بر آنچه قبلاً استدلال شد در دوره های استاد صبا به چشم می خورد که به خوبی شاهد آن هستیم و بهتر از این دوره ها هنوز کتاب دیگری در دسترس نیست در مورد کتابهای این جانب که منتشر کرده ام توضیحات کافی داده شده است.
- استاد تا آن اندازه که پایبند صحیح نواختن و اجرای خوب دستگاهها و آوازهای موسیقی ایرانی بودند، چندان توجهی به ذکر اسامی گوشه ها و تیکه ها نداشتند؛ چنان که اغلب گوشه ها را گاه به طور خلاصه در دوره های خود گنجانده اند بدون آن که ذکر نامی از آنها شده باشد و در یکی دو مورد هم حتا اسامی جابه جا شده اند به عنوان مثال شاه ختایی که در سه گاه قید، شده، همان حدی است و پهلوی نیز در حقیقت رجز است. به این دلیل من سعی کردم که اسامی گوشه های نوشته شده در این دوره ها را پیدا و در جای خود اضافه نمایم تا نوازندگانی که در آینده برای تکمیل معلومات خود در فراگیری ردیف موسیقی به کتابهای دیگر مراجعه میکنند از این گوشه ها چندان بی اطلاع نمانند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا ویرایش فرامرز پایور
نکته ی دیگری که در اینجا قابل ذکر است آن است که تمام کسانی که مثل من حضوراً از مکتب استاد صبا درس سنتور گرفته اند شاهد و ناظر بوده اند که استاد با چه زحمت و مشقت و در عین حال با چه حرارت و علاقه ای مطالب را شخصاً در حضور شاگرد با سنتور می نواختند و در همان سر کلاس، آنها را برای شاگردان به خط نت مینوشتند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
ناگفته نماند که در آن زمان (سالهای ۳۵-۱۳۲۵) چاپ کتاب موسیقی هنوز آن قدرها متداول و معمول نبود و به خصوص در نوازندگی سنتور، کم تر کسی به خط نت آشنایی داشت و اگر هم اشخاصی در این زمینه کار میکردند خط نت را قبلاً روی سازهای دیگر مانند ویولن و پیانو آموخته بودند.
کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا راست کوک
در واقع باید گفت که این دوره ها اولین نتهایی هستند که برای ساز سنتور نوشته شده اند با توجه به اینکه این نتها در سر کلاس درس و با وقت کم نوشته شده و بعدها هم پس از فوت، استاد از دست نویس خودشان بدون هیچ تغییری نت نویسی و چاپ و منتشر شده اند، بدیهی است که گاه از لحاظ نت نویسی دارای نواقصی هستند که در آن زمان آنقدرها به چشم نمی آمده اند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا ویرایش فرامرز پایور
اکنون که فراگیری سنتور از روی نت فراگیر شده و پیشرفتهای زیادی در زمینه ی نوشتن آثار موسیقی ایرانی مخصوصاً در مورد ردیفهای موسیقی ایرانی حاصل شده است.
این نواقص و نارسایی های نت نویسی بیشتر به چشم میخورند با توجه به این که کتاب های سنتور استاد در دورترین نقاط کشور و نیز در آسیا و اروپا و آمریکا به دست هنر دوستان و علاقه مندان به این ساز رسیده و همه مشتاقند که با دقت و صحت این مطالب را فرا گیرند و متأسفانه به علت عدم دسترسی به یک معلم خوب، در کارشان وقفه ایجاد میشود.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
به این فکر افتادم که این کتابها را تا آنجا که به اصل محتوای آنها لطمه وارد نشود، نت نگاری دقیق تری بنمایم. اکنون که این مجموعه یادگار نفیس و ذی قیمت استاد منتشر می شود.
لازم میدانم که به روح آن استاد عظیم الشان که در زمانی که هیچ کس به فکر جمع آوری و تدوین موسیقی اصیل ما برای ساز سنتور ،نبود با حرارت و دقت و پشتکار و جدیتی وصف ناپذیر اقدام به چنین کار پرارزشی نمودند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا ویرایش فرامرز پایور
درود بفرستم ضمناً از کسانی که در این زمینه به من کمک کردند، مخصوصاً از شاگرد عزیزم آقای پژمان آذرمینا برای بازنویسی نتها و آقای مجتبی فاطمیان برای خوشنویسی نتها و آقای سعید ثابت و نیما گوران برای کنترل آنها تشکر می نمایم و از مؤسسه ی فرهنگی هنری- ماهور برای چاپ و نشر آن ممنونم.
فرامرز پایور
1378
توضیحات درباره کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
- برای این که کوک سنتور برای اجرای دستگاه شور هم کوک آوازهای متعلق به آن شود (یعنی «ر» سفید بکار و دره زرد کرن باشد نتهای این دستگاه به وسیله ی علامت ……. مشخص شده است و به این طریق دستگاه شور را در همان کوک متعلقات، آن یعنی آوازهای ابوعطا ترک افشاری و دشتی می توان اجرا نمود. به همین جهت نت نویسی آن نیز در بعضی موارد با آنچه در نوار اجرا شده اختلاف پیدا کرده اند که در پرانتز گذاشته شده اند.
چنانچه نوازندگان مایل باشند که این دستگاه را در همان کوک قبلی (یعنی ر سفید کرن و «ر» زرد بکار اجرا نمایند کافی است که از این علامت ها چشم پوشی کنند در بعضی سطور که علامت 8 و نقطه چین باید تا آخر سطر ادامه داشته باشد فقط به ادامه ی اول سطر اکتفا شده است تا متن، شلوغ و ناخوانا نشود).
- چون قرار بر این است که هنرجویان سنتور قبل از شروع به تمرین کتابهای استاد صبا کتابهای دستور سنتور و دوره ی ابتدایی برای سنتور را فراگیرند و کلیات قواعد نت نویسی سنتور نیز در آن کتابهای شرح داده شده و تمرینهای کافی منظور شده است لذا از ذکر توضیحات اضافی در این کتاب صرف نظر می شود.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
- سعی شده است که نتهای اصلاح شده حتی المقدور با آنچه که در نوار اجرا شده مطابقت داشته باشند.
- اگر در بعضی موارد نادر نتها با اجرای نوار کاست منتشر شده از طرف شرکت چهارباغ اجرای آقای سعید (ثابت) مطابقت ندارند علت آن است که پاره ای از اصلاحات بعد از اجرای نوار به عمل آمده است.
- در مورد دستگاه همایون برای آنکه کوک آن می خرک اول (سفید) با آواز بیات اصفهان یکی باشد، در نت نویسی همان میکرن در نظر گرفته شده و استفاده از میبکار فقط به سیمهای زرد خرک اول اختصاص داده شده است؛ ولی در نوار به همان سبک قدیم تمام میها بکار کوک شده اند. به همین علت بین نتها و اجرا به خصوص در درآمد (همایون اختلافهایی ایجاد شده است.
- چون پرده های گوشت با عشیران و مجسلی و نهت یکی هستند در این کتاب دنبال هم نوشته شده اند.
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
- کرشمه هایی که در پرانتز نوشته شده اند در حقیقت وزن کرشمه را دارند، ولی کرشمه ی واقعی نیستند.
- قطعه ی ضربی سه گاه (صفحه ی ۲۷) در اصل نتها و همچنین در نوار اجراشده بدون برگشت است.
- خطوط اتصالی که در خلاف جهت کشش با ضرب نتها نوشته شده اند برای تعیین بخش های شعری هستند و نباید ریز داده شوند )). برای مثال به آخر سطر صفحه ی ۷۲ توجه کنید. خط اتصال بالای حامل برای تعیین بخش شعر و خط اتصال زیر حامل برای اتصال نتها و تعیین اجرای ریز است. دیگر شنیده شده است.
- مبرقع در نوار به دو صورت اجرا شده که یکی با کتاب مطابقت دارد و دومی در ردیف های دیگر شنیده شده است.
فهرست کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
- دستگاه سه گاه
- چهار مضراب سه گاه
- آواز سه گاه درآمد اول
- پیش زنگوله.
- درآمد دوم.
- نغمه مقدمه ی زابل
- زابل
- سه مضراب زابل
- مقدمه ی مویه
- مویه (آواز مویه).
- چهار مضراب مخالف .
- مخالف.
- مغلوب.
- . زنگ شتر نغمه ی مغلوب
- مثنوی مخالف
- جغتایی
- شاه ختایی (هدی)
- پهلوی (رَجَز)
- ضربی سه گاه
- دستگاه شور
- چهار مضراب شور
- درآمد خارا
- درآمد اول شور
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- درآمد رهاوی (گوشه ی رهاب)
- گرایلی درآمد (گرایلی)
- درآمد شهناز (درآمد اوج)
- ضربی شهناز دو) (مضراب
- شهناز
- قرچه
- نغمه پنجه کُردی.
- حسینی درآمد
- ضربی حسینی
- مجلس افروز
- مقدمه ی بزرگ ابوایتام
- دوبیتی
- خارا
- فرود شو
- آواز بیات ترک
- چهار مضراب
- آواز درآمد (اول)
- چهار مضراب داد
- جامه دران
- شکسته
- چهار مضراب شکسته
- روح الارواح (درآمد)
- دوگاه
- شهابی (امیری)
- قطار
- آواز ابوعطا
- چهار مضراب ابوعطا
- آواز ابوعطا درآمد) (اول)
- سه مضراب
- فرود ضربی
- حجاز
- چهار مضراب
- گبری (گوری)
- مثنوی گبری
- خسروشیرین
- چهارباغ
- آواز افشاری
- آواز افشاری درآمد (اول)
- چهار مضراب
- آواز افشاری درآمد (دوم)
- قرایی – درآمد قرایی
- رهاوی
- عراق.
- تخت طاقدیس
- صدری
- مثنوی افشاری
- آواز دشتی
- چهار مضراب دشتی
- آواز دشتی درآمد (اول)
- حاجیانی.
- عشاق درآمد اوج)
- چهار مضراب عشاق
- عشاق (اوج). چوپانی (دشتستانی)
- گیلکی
- غم انگیز
- دشتستانی (چوپانی)
- مثنوی
- دیلمان
- به یاد گذشته.
- دستگاه همایون
- چهار مضراب آواز همایون درآمد) (اول)
- درآمد دوم
- چکاوک درآمد) (اول)
- بیداد
- ضربی عشاق.
- فرود به همایون
- طرز گوشه ی طرز
- لیلی و مجنون
- بختیاری
- شوشتری
- ضربی شوشتری
- دزفولی
- خاتمه
- ساقی نامه (صوفی نامه)
- آواز بیات اصفهان
- چهار مضراب اصفهان
- آواز اصفهان.
- جامه دران
- بيات راجع
- عشاق (اوج)
- اوج و حضیض
- ضربی عشاق
- سوز و گداز
- مثنوی
- دستگاه چهارگاه
- گاه نگاه س
- چهار مضراب
- درآمد چهارگاه
- پیش زنگوله
- زابل
- حصار
- زنگوله در حصار
- چهار مضراب حصار
- مخالف
- مغلوب.
- زنگ شتر (نغمه ی مغلوب)
- منصوری ….
- ضربی خاتمه
- دستگاه ماهور
- درآمد اول
- چهار مضراب درآمد دوم
- گشایش
- ضربی
- گشایش
- خوارزمی، مجلس افروز
- آذربایجانی (مقدمه)
- طوسی (داد)
- قبلی
- زیر افکن زیر افکند
- میرزایی
- حصار ابول، ماهور صغير
- زیر افکن
- میرزایی
- شکسته
- دلکش
- خاوران
- ضربی خاوران (کردی)
- عراق (نهيب)
- کرشمه
- راک
- صفیر راک
- مثنوی
- ساقی نامه
- دستگاه نوا
- چهار مضراب
- درآمد اول.
- درآمد دوم (کرشمه)
- بیات راجه
- نیشابورک
- نهفت
- مسیحی گوشه ی مسی
- حسینی
- نیریز
- گردانیه
- نغمه
- عشاق.
- حزین
- گوشت.
- دستگاه راست و پنجگاه
- چهار مضراب (۱)
- چهار مضراب (۲)
- درآمد اول.
- درآمد دوم (پنجه شعری)
- زنگوله.
- پروانه (بال) کبوتران)
- نغمه
- خسروانی.
- روح افزا.
- نیریز
- پنجگاه
- عشاق.
- بيات عجم.
- مبرقع
- کرنا
- ابوالچپ
- لیلی و مجنون
- نوروز عرب
- نوروز صبا
- نوروز خارا
- نفیر و فرنگ
- راک
- صفیر راک
کتاب دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا به کوشش و ویرایش فرامرز پایور در ۱۹۲ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.
خرید آنلاین کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا
در همین سایت دلشاد موزیک شما میتوانید کتاب دوره های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا را به صورت آنلاین خریداری کنید.
همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید.
برای دیدن همه کتابها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:
دیدن همه کتابهای فروشگاه دلشاد موزیک
کتابخانه و کتابفروشی دلشاد موزیک – بزرگترین کتابفروشی آنلاین در زمینه موسیقی (سنتی – پاپ – کلاسیک و..)
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.