فهرست کتاب موسیقی دستگاهی ایران
- دستگاه شور
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم یا پنجه شعری
- کرشمه
- نغمه اول
- زیرکش سلمک اول
- زیرکش سلمک دوم
- گلریز
- نشیب و فراز
- اوج و حضیض
- مقدمه صفا
- صفا
- بزرگ
- دوبیتی
- قجر
- نغمه دوم
- عزال – شور پایین دسته
- چهار مضراب
- بقیه عزال
- پنجه کردی یا آواز
- پنجه شعری
- کرشمه پایین دسته
- اوج در پایین دسته
- چهارگوشه
- مقدمه گریلی
- نغمه دوم در پایین دسته
- رضوی
- کرشمه رضوی
- قسمت سوم رضوی
- قجر
- قرچه
- فرود
- قجر
- شهناز
آواز ابوعطا
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم یا سیخی
- نغمه اول
- نغمه دوم
- حجاز اول حجاز دوم
- بسته نگار
- حجاز سوم
- بزرگ
- کوچک
- حجاز چهارم
- چهار مضراب حجاز
- تحریر بغدادی
- سملی
- چهارپاره
- گبری
- شمالی
- گیلکی
آواز بیات ترک
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- درآمد چهارم
- درآمد پنجم با زنگوله
- چهار مضراب
- جامه دران
- نغمه
- مهدی ضرابی
- آواز قطار
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- درآمد چهارم
- درآمد پنجم
آواز افشاری
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- درآمد چهارم
- درآمد پنجم
- درآمد ششم
- درآمد هفتم با بسته نگار
- جامه دران
- قرایی
- نهیب
- نغمه
- فرود
- سوز و گداز
آواز دشتی
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- درآمد چهارم
- عشاق
- چهار مضراب
- حاجیانی
- بیدگلی با عشاق
- بیدگانی
آواز بیات کرد
- قسمت اول
- قسمت دوم
- بسته نگار
- قسمت سوم
- بزرگ
- کوچک
- قسمت چهارم
- پنجه کردی
- عشاق و چهار مضراب قسمت پنجم
- تحریر بغدادی
- قسمت ششم
دستگاه ماهور
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- آواز
- قسمت دوم آواز
- قسمت سوم آواز
- گشایش
- خسروانی
- داد
- خوارزمی
- دلکش
- چهار مضراب
- خاوران
- طرب
- انگیز
- حزين
- نهیب
- سروش
- آذربایجانی
- فیلی
- ماهور صغير
- نصیر خانی
- مرادخانی یا چهارپاره
- قسمت دوم مرادخانی
- ابول یا حصار ماهور
- بسته نگاز
- زیرافکن
- نیریز صغير
- نیریز کبیر
- شکسته
- راک
- صفیر راک
- چهار مضراب راک
- نغمه راک
- راک عبدالله
- راک هندی
- عراق
- محير
- آشوراوند
- اصفهانک
- حزين
- زنگوله
- فرود
- دستگاه سه گاه
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم با دو درآمد
- نغمه
- زابل اول
- زابل دوم با بسته نگار
- معربد
- پیش حصار
- پس حصار
- چهار مضراب
- هفت حصار
- زنگوله
- مويه حصار مغلوب
- مخالف
- بسته نگار
- نغمه مخالف
- حزين
- مو به مخالف
- حدى
- پهلوی
- رجز یا از خوره
- فرود.
دستگاه چهارگاه
- درآمد اول درآمد دوم
- درآمد سوم .
- درآمد چهارم با زنگوله درآمد پنجم
- درآمد ششم با مویه
- نغمه
- زابل اول
- زابل، دوم، بسته نگار و مویه
- زابل سوم
- معربد
- بیش حصار
- پس حصار
- چهار مضراب
- هفت حصار
- زنگوله
- مویه حصار و فرود
- مغلوب
- مخالف
- بسته نگار
- نغمه مخالف
- حزين
- مويه مخالف
- منصوری
- حدی
- پهلوی
- رجز یا ارجوزه
دستگاه همایون
- درآمد اول
- چهار مضراب
- زنگ شتر یا ناقوس
- چکاوک
- گوشه چهارگاه
- موالیان
- بیداد
- نی داوود
- باوی .
- سوز و گداز
- ابوالچپ
- راوندی
- لیلی مجنون
- طرز
- نوروز عرب
- نوروز صبا
- نوروز خارا
- تغير.
- جامه دران
- مؤالف
- زابل
- بیات عجم
- بحر نور
- گوشه منصوری
- مبرقع
- سپهر
- عزال
- دناصری
- زنگوله
- شوشتری گردان
- شوشتری و منصوری
- بختیاری
- مویه بختیاری
آواز بیات اصفهان
- درآمد اول
- درآمد دوم
- درآمد سوم
- بیات راجه
- حزین در بیات راجه
- دوتا یکی
- بسته نگار
- فرود
- چهار مضراب
- سوز و گداز
- فرود
- شکسته اصفهان
- گوشه شور
- کرشمه با فرود
- مثنوی
- جامه دران
دستگاه نوا
- درآمد اول
- درآمد دوم
- چهار مضراب
- نغمه
- گردانیه.
- گوشت .
- نهفت
- بیات راجه
- حزین در بیات راجه
- عشاق
- عراق
- محیر
- حزین
- زنگوله
- نیشابورک
- خجسته
- مجسلی
- زمینه حسینی
- حسینی
- بوسلیک
- نتاری
- رهاب
- عشیران
- نیریز
دستگاه راست پنجگاه
- درآمد
- چهار مضراب
- زنگ شتر یا ناقوس
- نغمه
- روح افزا
- اروانه پنجگاه
- عشاق
- زابل
- بیات عجم
- بحر نور
- منصوری
- مبرقع
- سپهر
- عراق
- محير
- آشوراوند
- اصفهانک
- حزين
- زنگوله
- شوشتری گردان
- نوروز عرب
- نوروز صبا
- نوروز خارا
- نفير
- ابوالچپ
- راوندی لیلی و مجنون
- طرز
- پروانه
- ماوراء النهر
- رای عبدالله
- راک هندی
- فرود
- پروانه
- نیریز صغیر
- نیریز كبير
- پروانه
مقدمه کتاب موسیقی دستگاهی ایران
ردیف میرزا حسینقلی یکی از ارزنده ترین ردیفهای بازمانده از موسیقی دوره ی قاجار میباشد. این ردیف توسط فرزند ارشد ایشان علی اکبرخان شهنازی به نسل جدیدی از موسیقی دانان انتقال داده شده است.
ردیف یاد شده در عین روان بودن بسیار زیبا پخته و به دور از قرینه سازیها و تکرارهای خسته کننده و بیهوده می باشد و در لابه لای آن تکنیک والای هنر میرزا حسینقلی به چشم میخورد که حاکی از یک اندیشهی پخته و منسجم از لحاظ هنر موسیقایی میباشد.
متعلقات دستگاه شور در ردیف میرزا حسینقلی در مقایسه با ردیف دیگر استادان بسیار غنی و پربار مینماید. بدان معنی که در آنها از گوشه های بسیار متنوع و متعدد بهره گرفته شده است؛ در صورتی که در ردیف دیگر استادان متعلقات شور خیلی مختصر ارائه داده شده است.
کتاب ردیف میرزا حسینقلی
همچنین ردیف دستگاه راست پنجگاه و نوا در مقایسه با آنها بسیار جذاب و پربار و از لحاظ ملودیک بسیار متنوع و دارای ویژگیهای خاص موسیقایی است که این مهم برخاسته از تکنیک برتر نوازندگی میرزا حسینقلی است که سرآمد تارنوازان عصر خویش بوده است به طوری که عارف قزوینی درباره ی او میگوید:
کاسه ی تار بعد از او زیبد
که در آن عنکبوت بندد تار
کوتاه سخن آنکه این نوشته مجال بررسی تکنیکی و تخصصی ردیف میرزا حسینقلی را ندارد، باشد که در مجالی دیگر زوایای ناگفته ی بسیار در مورد این ردیف گفته شود کلاً نگارنده را درباره ی ردیف بازمانده از دو استاد دوره ی قاجار میرزا عبدالله و میرزا حسینقلی نظری دیگر است که انشاالله طی مقاله ای جداگانه و با دلایل متقن به آن خواهد پرداخت.
نگارنده طی ده سال شاگردی استاد شهنازی ردیف میرزا حسینقلی و ردیف عالی خود استاد را فرا گرفته و در همان زمان ضمن یادگیری در کلاس به ثبت آن به خط نت اقدام کردم که متاسفانه فعالیتهای اجرایی موسیقی فرصت بازنگری و انتشار آنها را به نگارنده نداده بود. تا این که در دو سال اخیر نوشته های قبلی را بازبینی کرده و با نواخته های خود استاد مطابقت داده و مجموعه ی حاضر را تکمیل نمودم که در اختیار علاقه مندان به موسیقی ردیف دستگاهی قرار گیرد. این مجموعه شاید پاس اندکی باشد در مقابل زحمات فراوانی که استاد شهنازی در طول عمر پر بار خود کشیده و به رواج موسیقی ردیف پرداخته اند.
در پایان لازم میدانم از زحمات تمامی کسانی که بنده را در انجام این امر مهم یاری کرده اند سپاسگزاری نمایم.
- از شاگرد و دوست بسیار خوبم آقای یمین غفاری برای نوشتن نت دستگاه ها به وسیله کامپیوتر
- از شاگرد و دوست بسیار عزیزم آقای هومان اسعدی به خاطر بازبینی متنهای تحلیلی گوشه
- از سرور گرامی آقای محمد موسوی مدیر مؤسسه فرهنگی هنری ماهور که بحق از معدود کسانی است که در راه اعتلای موسیقی جدی و هنری تلاش شبانه روزی دارند و زحمت انتشار کتاب اینجانب را پذیرفتند.
در باره میرزاحسینقلی
میرزاحسینقلی فرزند آقاعلی اکبر فراهانی نوازنده ی دربار ناصری است آقا علی اکبر فراهانی به گفته ی شادروان روح اله خالقی در سرگذشت موسیقی ایران سرآمد نوازندگان عصر خویش بوده و در دربار ناصرالدین شاه سمت استادی نسبت به تمامی نوازندگان داشته و رئیس ارکستر دربار بوده است. او را سه پسر بوده که اولی در جوانی در گذشته و دومین فرزند او میرزا عبدالله و سپس میرزا حسینقلی میباشد آقا علی اکبر فراهانی خود نیز در سنین جوانی در گذشته است و فرزندان او از تعلیمات پدر بهره مند نگردیده اند.
پس از فوت آقا علی اکبر بیوه ی او به عقد ازدواج برادرزاده اش آقا غلامحسین که خود از دست پروردگان آقاعلی اکبر بوده در می آید و تعلیم میرزا عبدالله و میرزاحسینقلی را به عهده گرفته و به پرورش آنها می پردازد.
صفحاتی که از میرزا حسینقلی به یادگار مانده نشان دهنده ی قدرت سرپنجه و مضراب این استاد بی نظیر می باشد که در نهایت صلابت و شیوایی به نوازندگی پرداخته است تولد میرزاحسینقلی در حدود سالهای ۱۲۳۰ هجری شمسی و وفات آن بزرگ مرد در سال ۱۲۹۴ هجری شمسی اتفاق افتاده است.
از میرزا حسینقلی سه فرزند پسر به یادگار مانده بود که دو تن از آنها موسیقی را به طور حرفه ایی دنبال کرده و راه پدر را ادامه داده اند که استاد علی اکبر خان شهنازی و عبدالحسین شهنازی می باشند.
کتاب ردیف میرزا حسینقلی
در سال ۱۲۷۶ هجری شمسی متولد شد. او از سن ۸ سالگی اولین درسهای موسیقی را از پدر هنرمند خود گرفت در این راه به حدی جدیت بخرج داد که در سن ۱۴ سالگی یادگاری ارزنده از پدر به شمار می رفت و در همین سن دو صفحه گرامافون با صدای جناب دماوندی که از خوانندگان بنام آن زمان بود ضبط کرد پس از فوت پدر کلاس او را ادامه داد و نگذاشت این کلاس تعطیل گردد.
به قول مرحوم خالقی در حدود سالهای ۱۳۰۰ شهنازی بزرگترین نوازنده تار بود که در تمام محافل هنری از او به احترام یاد میشد و این در حالی است که او بیش از ۲۴ سال نداشت.
در همین سالها شهنازی شروع به ساختن پیش درآمد و رنگ و تصنیف مینماید که این آهنگها در صفحاتی که از او به یادگار مانده ضبط شده است. آشنایی او با خوانندهی بنام آن زمان مرحوم اقبال آذر باعث میشود که آن دو صفحات متعددی را در دستگاه های مختلف اجرا نمایند این نواخته های شهنازی نشان از قدرتی بی نظیر و مضرابی شفاف و سرعتی حیرت انگیز دارد.
شیوه ی نوازندگی شهنازی کاملاً با پیشینیان خود فرق دارد و از بیانی نوتر برخوردار است. بهره گیری شهنازی از تمام امکانات تکنیکی ساز و پرشهای پیاپی از بالا دسته به پایین دسته و پیچ و خمهای تکنیکی و ریزه کاری های او خود به نوعی زیبایی میرسد که تا آن زمان در شیوه نوازندگی هیچ کدام از استادان دیده نمی شود.
کتاب ردیف میرزا حسینقلی
جالب توجه این که پردازش ملودیهای استاد شهنازی نوع و بدیع است ولی از چهارچوبهای اصیل موسیقی برخوردار بوده و خدشه ای به اصل و اساس موسیقی ردیفی وارد نمیشود و این نمودار خلاقیت و تبحر شهنازی و نشان دهنده ی عمق بینش و نگرش و دریافت هنری او از فرهنگ دیر پای موسیقی این سرزمین میباشد.
به خصوص این دریافت ژرف را استاد شهنازی در تنظیم ردیف عالی که همگی از ساخته های خود او میباشد در عالی ترین نوع به نمایش میگذارد و نشان میدهد که میتوان در هر حیطه ای دست به کارهای بدیع زد، ولی به شرطی که به عمق جوهره ی آن حیطه ی فرهنگی وقوف کامل پیدا کرده و زبان گفتن آن را دریابی که اصل و اساس کار هنری پیدا کردن آن زبانِ مکانی و زمانی است.
استاد شهنازی در کارهای به یادگار مانده از خود نشان داده است که دارای چنین نگرش و چنین زبانی میباشد از این استاد بزرگوار به غیر از صفحاتی که با مرحوم اقبال آذر ضبط کرده، آثاری باقی مانده که عبارتند از:
- یک دوره ردیف میرزاحسینقلی که در سال ۱۳۴۱ در اداره فرهنگ و هنر وقت ضبط شده است.
- پیش درآمد و رنگ در تمامی دستگاه های موسیقی ایرانی
- تصنیف در بیات اصفهان با صدای مرحوم تاج اصفهانی
- تصنیف ای نوع بشر با شعر امیر جاهد و صدای قمرالملوک وزیری
- تصنیفی در چهارگاه با شعر وحید دستگردی
- سرود «جوانان وطن» با شعر امیر جاهد و صدای قمرالملوک وزیری
- تصنیفی در ابوعطا
- یک دوره تکنوازی تار که بر روی صفحه ی گرامافون ضبط شده و عبارتند از: دستگاه شور، دستگاه ماهور، دستگاه سه گاه و بیات اصفهان.
کتاب ردیف میرزا حسینقلی اثر داریوش پیرنیاکان به روایت علی اکبر شهنازی در ۲۸۸ صفحه توسط نشر ماهور منتشر شده است.
خرید آنلاین کتاب آموزش تمبک حسین تهرانی
در همین سایت دلشاد موزیک شما میتوانید کتاب آموزش تمبک حسین تهرانی / به تجدید نظر و کوشش: حسین دهلوی را به صورت آنلاین خریداری کنید.
همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید. برای دیدن همه کتابها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:
دیدن همه کتابهای فروشگاه دلشاد موزیک
کتابخانه و کتابفروشی دلشاد موزیک – بزرگترین کتابفروشی آنلاین در زمینه موسیقی (سنتی – پاپ – کلاسیک و..)
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.