کتاب وزن خوانی علی اکبر شکارچی جلد دوم

 

این کتاب با یاد هنرمند یگانه زنده یاد ناصر فرهنگفر منتشر می شود

به خانواده محترم ایشان تقدیم میگردد

علی اکبر شکارچی

بهار ۱۳۷۸

به نام خداوند جان و خرد

علاقه مندان و خوانندگان گرامی وزن خوانی جلد ۲

با سپاس فراوان از دوست و هنرمند گرامی “آقای پژمان سلطانی”، مسئول انتشارات ویستار که در سال ۱۳۸۰ با مهر فراوان قبول زحمت چاپ و نشر این کتاب را نمودند.

به اطلاع میرساند این کتاب از این پس تحت نام ناشر و مؤلف ” على اكبر شکارچی چاپ و منتشر میگردد

علی اکبر شکارچی

۱۳۹۵

 

جا دارد در این جا از آقای کامران امید که با دقت و همیاری در مراحل مختلف نوشتن این کتاب نکات مهمی را به من رهنمود داده اند.

از آقای عطا جنگوک که در نوشتن بخش ششم) نوشتن ریتم اوزان شعری و انتخاب اشعار صمیمانه به من کمک کرده اند از خانم فصیحی بعنوان نت نویس و از انتشارات ویستار تشکر فراوان بنمایم.

علی اکبر شکارچی

 

ناصر فرهنگفر

در چهارم آبان ۱۳۲۶ در شهرری تهران و در میان خانواده ای هنرمند که موسیقی و خوشنوسی در آن جاری بود، به دنیا آمد.

«محمد ترکمان یکی از بستگانش اولین مربی تمبک نوازی او بود علاقه و شوق آموختن تمبک وی را به کلاس استاد حسین تهرانی کشانید بعد از شاگردی در نزد آن استاد بزرگ، زمانه به پیشنهاد وی به کلاس استاد محمد اسماعیلی میرود و نت خوانی تمبک را هم با نواختن کتاب تمبک حسین تهرانی نزد ایشان فرا می گیرد.

از سال ۱۳۴۲ با ورود به انجمن خوشنویسان در نزد استادان بزرگ خوش نویسی:

ایران سیدحسین میرخانی علی اکبر کاوه و غلامحسین امیرخانی شیوه جاری و زلال و عاشقانه نوشتن خط را می آموزد و تا پایان عمر، خوشنویسی همدم او بود و هر وقت دلتنگ میشد با صلابت کاغذ را سیاه و دل خود را سفید میکرد.

در سال ۱۳۴۹ به عضویت معتبرترین مرکز موسیقی آن زمان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی درآمد. در آن زمان کلیه هنرمندانی که در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی نزد:

استادان نورعلی برومند دکتر داریوش صفوت، عبدا… خان، دوامی محمود کریمی، فروتن، هرمزی بهاری بیگچه خانی و فرنام افتخار شاگردی را داشتند عمدتاً از فارغ التحصیلان دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران بودند.

نورعلی خان برومند و دکتر داریوش صفوت با احترامی شایسته و علاقه ای که به ناصر فرهنگفر داشتند وی را با ساز سه تار که اصلاً نمی نواخت در کنکور هنرهای زیبا پذیرفتند بی خبر از این که دل شیدا و بیقرار او نه در بند مقام بود و نه قانع به مدرک لیسانس همین هم شد.

بیش از یکی دو سال آن هم به طور پراکنده به دانشکده نرفت او تاب آموزش آکادمیک را نداشت، او خوش بود و خوش میزیست با آنچه که در اندیشه و انگشتانش میگذشت دلی بیقرار داشت.

بی قرار مثل رودی خروشان از سالهای ۱۳۵۰- ۱۳۵۱ به بعد در کنار اساتید بزرگ موسیقی ایران و گروه های معتبر موسیقی رادیو و مرکز حفظ و اشاعه موسیقی در کلیه برنامه های رادیو و جشن هنر شیراز شرکت داشتند.

در سال ۱۳۵۲ به همراه گروه موسیقی حفظ و اشاعه موسیقی به بلژیک رفت و در باله موریش بژار شرکت نمود و در سال ۱۳۵۴ برای همکاری با گروه تأتر رابرت ویلسون به آمریکا رفت.

علاوه بر کنسرت های داخلی وی در کشورهای ایتالیا آلمان و دانمارک هم اجرای برنامه موسیقی داشته اند حاصل عمر پُربار او اجراهایی است.

که عمدتاً با گروههای مرکز حفظ و اشاعه موسیقی تا قبل از سال ۱۳۵۷ و گروه های شیدا و عارف (سال های ۱۳۶۲-۱۳۶۳) به جای مانده، است، افزون بر آن اجراهای خصوصی ایشان است که در همنوازی و تکنوازی دمی از ابتکار و خلاقیت باز نمی ماند.

«از هنرمندان همراه او کسی را نام نبرده ام تا مبادا کسی از قلم بیفتد».

او در بداهه خوانی و بداهه نوازی چنان به شوق میآمد که فی البداهه تصانیفی زیبا با ریتم و ملودی هایی پیچیده میساخت او علاوه بر نواختن تمبک و خوشنویسی خواندن و شناخت دستگاههای ردیف موسیقی ایرانی و در سرودن، اشعار ذوقی سرشار از، پاکی خروش و عصیان داشت.

ناصر فرهنگفر با عشق به مردم هنر و خانواده که عاشقانه پایبند و دلبسته به آن بود در لحظه میزیست و بیباک از آن چه بر او میگذشت این هنرمند عزیز و گرانقدر با ناباوری اهل هنر در روز پنج شنبه ۲۳ مرداد ماه ۱۳۷۶ چشم از جهان فروبست.

باران اگر میبارد برای جنگل و سبزه و جاندار میبارد.

خورشید اگر میدرخشد برای دیدن جا پای نسیم است که در ظلمت شب آهسته از کوهستان میگذرد. پرنده اگر میخواند برای کوه و رود و دریا میخواند.

انسان اگر میخواند می،نوازد مینویسد یا میسراید برای باران و خورشید و پرنده و دل پرامید ما میخواند.

ناصر:

خواند و نواخت و نوشت و سرود و رفت

ما ماندیم مات و مبهوت از رفتن او.

ما ماندیم و آنچه او خواند و نواخت و نوشت و سرود.

چه پر شور و استوار خواند و نواخت و نوشت و سرود

برای باران

و خورشید و

پرنده

و

دل امیدوار ما.

یادش گرامی باد

 

مقدمه کتاب وزن خوانی علی اکبر شکارچی جلد دوم

زمین می گردد و قلب جانداران میتپد زمین میگردد و قلب جانداران با آنچنان نظم و ریتمی میگردند و می، تپند تا چرخۀ حیات بدون اخلال به چرخش خود ادامه دهد.

اگر جرأت به خرج بدهم باید بگویم کامجویی و لذت بردن از این ریتم هستی که لالایی مادران و جنباندن گهواره کمترین تقلید و تأثیرپذیری از آن است زنده ماندن و زندگی کردن را برای کل موجودات پر جاذبه کرده است هیچ موجود و هیچ انسانی نمیتواند تصور کند که روزی صدای سحرآمیز و آهنگین دو ضرب تاک – پوم قلب او دچار اخلال شود و برای همیشه از نواختن باز به ایستد.

بنابراین انسان با به صدا در آمدن اولین ضربهای قلبش به طور غریزی اولین درسهای ریتم و موزن بودن را از هستی فرا میگیرد.

اگر به رفتار و بازیهای کودکان مثل کف زدنها کوبیدن اسباب بازیها به یکدیگر تلاش شادمانه برای چهار دست و پا راه رفتن و سرانجام راه رفتن پر شوق با پاهای راست و چپ دقیق شویم میتوان جلوه های بکارگیری ریتم و هماهنگی را به طور غریزی در آنان مشاهده کرد.

ساده ترین و طبیعی ترین ریتم ها ۲ تایی هستند که جلوه های اصیل آنها را در گردش شب و روز، چرخش چهار فصل قرینه بودن ساختمان بدن کلیه ،موجودات دم و بازدم صدای تک و بوم قلب، راه رفتن و… کلیه اعمال حیاتی انسان میتوان مشاهده کرد.

ریتم های ترکیبی که موضوع اصلی این کتاب است از کارهای خلاقه بشر می باشد که پا را از گردش طبیعی ریتم هستی بیرون نهاده است و به شکلی هنرمندانه فلک (۱) را سقف بشکافته و نظم و رتیمی نو در انداخته است.

بدان معنی که اگر در میزان های ساده واحد هر ضرب به ۲ تقسیم میشد در نظم و ریتم جدید که به میزانهای ترکیبی نام گرفتهاند واحد هر ضرب قابل قسمت به ۳ می باشد.

برای مثال اگر در میزان های ساده 4/2 – 4/3 – 4/4 سیاه نقطه دار میزان 8/9، برای یک ضربه یک چنگ نقطه دار 16/9  و با هر ضربه یک سفید نقطه دار میزان 4/12 را خواهیم داشت.

همین طور در شکل ۳ اگر برای هر ضرب یک سیاه نقطه دار ریتم بزینم میزان 8/12 میشود اگر با هر ضرب یک چنگ نقطه دار زده شود 16/12 و بالاخره با هر ضرب یک سفید نقطه دار میزان 12 را خواهیم را خواهیم داشت.

توصیه و تأکید میشود برای میزان های فوق ابتدا برای هر واحد ضرب یک ضربه بزنید و بعد از این که کاملاً فیگورها مسلط شدید و ریتم ها را حس کردید برای هر میزان یک پا (ضربه) بزنید.

 

پیشنهادات در کتاب وزن خوانی علی اکبر شکارچی جلد دوم

۱ – برای این که فیگورهای ریتمیک به طور سیستماتیک ارائه شوند آنها را به دو دسته اول و دوم دسته بندی کرده ام تا به تدریج از ساده به مشکل در طول درس ها معرفی شوند بنابراین تا تمرینات مربوط به فیگورهای دسته اول را خوب نیاموخته اید جلوتر نروید.

۲ – کلیه فیگورهای دسته اول به طور سیستماتیک در کتابهای اول ویولن و تار و سه تار هنرستان نوشته روح الله خالقی ارائه شدهاند ولی فیگورهای دسته دوم به طور پراکنده و ناقص در میان قطعات ارائه شده اند.

به هر حال آنچه بنیان ریتم های ترکیبی بیش از ۹۰٪ از قطعات موسیقی ایرانی ساختههای موسیقیدانان (معاصر را تشکیل میدهد همین فیگورهای دسته اول و دوم همراه با سکوت ها و سنکپ های آنان است که از ساده تا پیچیده در هم آمیخته میشوند و اساس و ساختمان ریتمیک آهنگ ها را پی می ریزند.

بنابراین خواندن و تمرین این کتاب شما را به طور سیستماتیک گسترده و عمیق با ریتم های ترکیبی آشنا خواهد کرد.

۳ – سعی شده است کلیه فیگورها حتی با سنکپ های طولانی دارای احساسی از ریتم ها و ملودی های ایرانی را داشته باشد. پس سعی کنید این ویژگی را در درس ها پیدا کنید.

۴ – تمرینات را جمعی بخوانید. به (نوبت یکی فقط با ریتم پا بزند و دیگری فیگورها را بخواند).

۵ – گاهی برای این که از خواندن خسته نشوید درس ها را بدون صدا فقط چشم خوانی کنید.

۶ – استفاده از هجای دیم – دَدَ – بام – بوم و… خواندن فیگورها را برایتان دلنشین تر می کند. به غیر از هجاهایی که که در زیرنویس درس ها آمده از هر هجایی که راحت هستید استفاده کنید.

7- اگر با دستگاه مترونوم (دستگاهی که ضربه میزند) کار نمی کنید موقع تمرین گاهی سکوت کنید و به ریتم پا زدن خود گوش کنید تا ریتم تند و کند نشود.

۸ – اگر طبعی عجول و پرشتاب دارید حتماً برای مدت طولانی درسها را بسیار سنگین تمرین کنید، و برعکس اگر خصلتی کم تحرک دارید و کارهای زندگی را با ریتمی کند انجام می دهید آنها را مدتهای طولانی با سرعت تند اجرا کنید.

۹ – اگر میخواهید حس ریتمیک شما قوی شود این کتاب را پس از این که یک بار خواندید و فهمیدید حداقل یک سال مرتب دوره کنید.

۱۰ – همان طور که در جلد اول وزن خوانی اشاره شد با مطالعه کلیه کتب تنبک ملاحظه میشود که این کتابها عمدتاً به به تنوع انگشت گذاری و شیوه نواختن تمبک پرداخته اند.

بنابراین جای تنوع فیگورها با ترکیبات پیچیده آنان جداً خالی میباشد امید است هنرمندان با ذوق و خلاق این ساز با در هم آمیختن فیگورهای ریتمیک این کتاب دست به تألیف متدی کاملتر برای تنبک بزنند.

۱۱ – به کلیه مربیان کلاس های، خصوصی هنرستانها، دانشگاه ها توصیه میشود که این دو جلد کتاب وزن خوانی را به شاگردان خود در هر سطحی که هستند تدریس و معرفی کنند و عملاً آن را تجربه و بکار گیرند تا تأثیر حیرت آور آن را بر شاگردان خود در شناخت و درک فیگورهای ریتمیک ساده و ترکیبی مشاهده کنند.

حداقل بهره خواندن عمیق این دو جلد کتاب آن است ،که هنرجویان آماده بهتر فهمیدن جلد سوم وزن، خوانی درک بهتر کتابهای پیشرفته در زمینه ریتم و بالا رفتن سرعت دشیفرشان از روی نت سریع فهمیدن و سریع (خواندن خواهند بود مطمئن باشید اگر با اعتقاد درسها را بیاموزید خلاقیت و ذوق شما برای خلق کاری بهتر و تازهتر از این کتاب برانگیخته خواهد شد.

۱۲ ـ بنابر ذوق و سلیقه خود زیر فیگورها علامات زیر را بگذارید و تمرین کنید.

 

خرید کتاب آموزش سه تار اثر جلال ذوالفنون – جلد چهارم

در همین سایت دلشاد موزیک شما می توانید کتاب آموزش سه تار اثر جلال ذوالفنون – جلد چهارمرا به صورت آنلاین خریداری کنید.

لینک خرید سه جلد دیگر این مجموعه:

کتاب وزن خوانی علی اکبر شکارچی جلد اول

کتاب وزن خوانی علی اکبر شکارچی جلد دوم

همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب‌های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید.

برای دیدن همه کتاب‌ها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:

دیدن همه کتاب های فروشگاه دلشاد موزیک