تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک
تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک در چیست؟
سه‌تار یکی از سازهای محبوب و مشهور در موسیقی ایران که صدای دلنشین و زیبای آن، باعث شده بسیاری طرفدار داشته باشه. در ساخت این ساز، از یک تار استفاده میشه که بر اساس اندازه کاسه، به دو نوع کاسه بزرگ و کاسه کوچک تقسیم میشه. در این مقاله از مجله دلشاد موزیک به تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک می پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید…
معرفی سه تار
معرفی سه تار
سه تار یکی از سازهای موسیقی زهی و مضرابی ایرانی که از خانواده سازهای دوتار و تنبور می‌باشد. سه‌تار تنها ساز ایرانی است که با استفاده از ناخن انگشت اشاره دست راست (برای نوازنده راست‌دست) نواخته میشه. این ساز از چهار سیم فلزی، شامل فولاد و برنز، تشکیل شده که به امتداد دسته، از کاسه تا پنجه کشیده میشن. سه‌تار دارای ۲۸ پردهٔ قابل حرکت که از روده حیوانات یا کات گوت ساخته شدن.
صدای این ساز ظریف و کم حجم است و گستره صوتی آن از نت بمِ دوم زیر خط حامل تا نت لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به سه اکتاو است. در موسیقی دستگاهی ایران، سه‌تار بسیار رواج داره، اگرچه اصولاً برای تک‌نوازی استفاده میشه!
کاسه سه تار
برای ساخت کاسه سه‌تار از چوب توت استفاده میشه. این کاسه می‌تواند از یک قطعه چوب یا ترک‌های جداگانه و به هم چسبیده تشکیل شده باشه. استفاده از چوب توت به عنوان جنس کاسه، به علاوه کیفیت مناسب، بهبودی در بالا بردن و رسایی صدای ساز نیز داره.
کاسه سه‌تار در واقع از کاسهٔ عود و تنبور الهام گرفته شده، اما باید توجه داشت که کاسه این ساز کوچکتر و شکلی شبیه به یک گلابی داره. طول کاسه معمولاً بین ۲۶ تا ۳۰ سانتیمتر و عرضی حدود ۱۲ تا ۱۶ سانتیمتره. برای ابعاد مشابه، عمقی تقریباً ۱۳ سانتیمتر قابل تخمین است!
جنس کاسه سه تار
چوب درخت توت یکی از موادی است که برای ساخت ابزارها و سازهای موسیقی به کار میره. این چوب به دلایل زیر برای استفاده در ساخت کاسه سه‌تار و سایر ابزارها بسیار مناسبه:
۱. کیفیت صوتی: چوب درخت توت دارای خواص صوتی بسیار مطلوبی است. صدای تولید شده در سازهایی که از این چوب ساخته شده‌اند، ظریف، پرده‌دار و با رنگ متوازن است. این خصوصیت‌ها باعث میشه که صدای سازهای ساخته شده از چوب توت بسیار دلنشین و زیبا باشه!
۲. خواص مکانیکی: چوب توت دارای سختی و مقاومت بالا که این خاصیت باعث میشه سازهای ساخته شده از این چوب دوام و استحکام مناسبی داشته باشن. در صورتی که چوب توت با دقت و مهارت ساخته شود، میتوان به مدت طولانی از آن ساز استفاده کرد.
۳. قابلیت پردازش: چوب توت به خوبی قابلیت برش، تراش و حکاکی داره. این ویژگی‌ها به سازندگان اجازه میده تا طرح‌های زیبا و جزئیات دقیق را در سازها ایجاد کنند و نتیجهٔ نهایی را بهبود دهند.
با توجه به این مزایا، چوب توت انتخاب بسیار مناسبی برای ساخت سازهای موسیقی، به ویژه کاسه سه‌تار، می‌باشد.
نقش کاسه در کیفیت صدای سه تار
کاسه در سه تار نقش مهمی در کیفیت صدا ایفا میکنه. وقتی ناخن انگشت یا مضراب نوازنده روی سیم‌های سه تار کشیده و آنها را ارتعاش میده، صدایی گوش نواز تولید میشه. ارتعاش هر جسم و ذره‌ای باعث ایجاد موج میشه!
گوش انسان به گونه ای طراحی شده تا بتونه امواج صوتی که در ملکول‌های هوا شکل می‌گیرن رو توسط پرده گوش به صورت فیزیکی دریافت کنه. سپس این امواج از طریق استخوان‌های بسیار کوچک گوش میانی منتقل و با استفاده از پایانه‌های عصبی به مغز ارسال میشن تا پردازش و شنیده شدن صدا انجام شود.
اگر دو سر سیم سه تار را بین دو گیره ببندید و آن را به خوبی چفت و سپس ضربه‌ای به آن وارد کنید، صدای حاصل بسیار ضعیف خواهد بود. به دلیل اینکه این امواج برای شنیده شدن به تقویت و بازتاب نیاز دارن. در اینجا نقش کاسه سه تار مشخص میشه!
یک حفره خالی که به شکل قرینه تراش داده شده، باعث ایجاد موج داخل آن حفره می‌شود و تا زمانی که ارتعاش درون این حفره را ایجاد می‌کنیم، این امواج با تکرار بازتاب‌ها به دیواره‌های صاف و صیقل خورده کاسه، تقویت می‌شوند. نتیجه آن صدای واضح و زیبای یک نت موسیقی است که از دل سه تار خارج میشه. بنابراین، نقش کاسه در سه تار همان تقویت امواج است!
انواع کاسه سه تار
انواع کاسه سه تار
در سه‌تار، دو نوع کاسه وجود داره که عبارتند از سه‌تار کاسه بزرگ و سه‌تار کاسه کوچک.
سه‌تارهای کاسه بزرگ، که به الگوی استاد کمالیان معروفن، معمولاً صدایی با بم بالا دارند. این نوع سه‌تارها به دلیل ابعاد بزرگتر کاسه، صدایی غنی و توانمندتر ایجاد می‌کنند.
سه‌تارهای کاسه کوچک، که گاهی به آنها الگوی استاد هاشمی گفته میشه، صدایی تیز و شفاف دارند. این نوع سه‌تارها با داشتن کاسه کوچکتر، صدایی برجسته و روشن تر ایجاد می‌کنند.
اختلاف در اندازه کاسه بین سه‌تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک تأثیر زیادی بر نوع و کیفیت صدای تولید شده توسط ساز داره. هر کدام از این دو نوع سه‌تار، صدای منحصر به فرد و خاص خود را دارن و انتخاب بین آنها بستگی به سلیقه و نیاز نوازنده داره.
تاثیر اندازه کاسه سه تار بر صدا
تاثیر اندازه کاسه سه تار بر صدا
اندازه کاسه سه تار تأثیر قابل توجهی بر صدای تولید شده داره! هرچه کاسه بزرگتر باشه، فرکانس یا بسامد موج صوتی کمتر میشه و صدا به سمت بم‌تر شدن میره. دلیل این امر اینست که با افزایش اندازه کاسه، امواج بیشتری فضای خالی برای برخورد با دیواره‌ها و بازتاب صدا دارند. به عبارت دیگر، کاسه بزرگتر می‌تواند امواج را بهتر تقویت کنه و صدای سه تار را با بم‌تر شدن به تمامیت برسونه.
از سوی دیگر، هر چه کاسه کوچکتر، صدای سه تار زیرتر میشه. به علت اندازه کوچک کاسه، فرکانس یا بسامد موج صوتی افزایش می‌یابد و صدا به سمت تیزتر شدن میره. در نتیجه، کاسه سه تار کوچکتر نمی‌تواند امواج را به همان اندازه بزرگترین کاسه تقویت کنه و صدای سه تار کمی زیرتر میشه.
تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک در نوازندگی
تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک در نوازندگی
تفاوت سه تارهای کاسه بزرگ و کاسه کوچک در نوازندگی آنها قابل مشاهده است. تمرین و مشق کردن با سازهای کاسه بزرگ دشوارترست، به دلیل فرم کاسه سه تار! وقتی دهانه کاسه بزرگ بازتر، زاویه شکست مچ نیز بیشتر میشه، که این امر موجب میشه نوازندگی با ساز کاسه بزرگ به مراتب سخت‌تر شه.
این مسئله بسیار مهمه، زیرا معمولاً در سازهای کاسه بزرگ صدای بلندتری تولید و پس از یک ساعت تمرین، گوش خسته میشه. به خصوص اگر شاگرد در حال فراگیری دوره‌ی ردیف باشه، این موضوع تاثیرات منفی بر روی میزان و کیفیت تمرین وی خواهد داشت.
از سوی دیگر، سازهای کاسه کوچک صدای کم‌حجم‌تر و کمی زیرتر دارن و نگهداری و نواختن آنها نسبت به کاسه‌های بزرگ بسیار آسان‌تره.
سه تار کاسه بزرگ بخریم یا کاسه کوچک؟
سه تار کاسه بزرگ بخریم یا کاسه کوچک؟
حالا که به مقایسه سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک پرداختیم؛ ممکنه این سوال برای بسیاری از نوازندگان پیش بیاد که سه تار کاسه بزرگ بخریم یا کاسه کوچک؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم تفاوت‌های ذکر شده آنقدر زیاد نیست که به چشم بیاد. این شما هستید که با توجه به سلیقه و بودجه خود تصمیم می‌گیرید، کدوم سازو بخرید! فرقی نداره کدوم یک از این دو ساز رو برای خرید انتخاب کنید، فقط باید سازی استاندارد و مناسب سفارش دهید. در غیر این صورت هزینه پرداختی بابت خرید سازو از دست دادید!
سه تار اصل از کجا بخریم؟
انتخاب یک مجموعه معتبر برای خرید سه تار اصل، اهمیت زیادی داره. به همین دلیل همواره این سوال مطرح میشه که سه تار اصل از کجا بخریم؟ انتخاب یک فروشگاه معتبر برای خرید ساز بسیار مهمه و می‌تونه تضمین‌کننده کیفیت ساز خریداری شده باشه! یک فروشگاه معتبر که بهترین سازها با قیمتی مناسب رو در اختیارتون بزاره و حتی کمک کنه تا خرید اقساطی بدون سود و ضامن رو تجربه کنید!
در مسیر خرید ممکنه به دلیل بالا بودن هزینه امکان خرید نقد براتون وجود نداشته باشه و چون هزینه لازم برای خرید سه تار با کیفیت رو نداری، ترجیح میدی سازی با کیفیت متوسط بخری! دلشاد موزیک به عنوان اولین و قدیمی ترین فروشگاه ساز و آلات موسیقی در تهران شرایطی رو فراهم کرده تا شما به راحتی بتونید به صورت اقساطی و در 4 مرحله بازپرداخت، بدون سود و ضامن هزینه ساز رو بپردازید.
با خرید سه تار خوب از دلشاد موزیک مشاوره رایگان، امکان خرید به صورت حضوری و اینترنتی، ضمانت اصالت کالا، کیفیت محصولات و گارانتی 7 روزه بازگشت وجه تضمین شدست! با خیال راحت سازتون رو انتخاب و از ما بخرید. فرصت براتون فراهمه تا یک خرید موفقیت‌‌آمیز رو تجربه کنید. زمان رو از دست ندید و فرایند خرید رو همین الان تکمیل کنید.
سوالات متداول
صدای سه تار کاسه بزرگ قویتر است یا کاسه کوچک؟
سه تار کاسه بزرگ صدای قویتر و بلندی دارد.
صدای سه تار کاسه بزرگ بم‌تر است یا کاسه کوچک؟
صدای سه تار کاسه بزرگ بم‌تر از سه تار کاسه کوچک است.
برای کودکان سه تار کاسه بزرگ بهتر است یا کاسه کوچک؟
برای کودکان سه تار کاسه کوچک به دلیل اندازه کوچکتر، گزینه بهتری است.
