تنبک یک نوع طبل در دنیای موسیقی ایرانی است و انواع مختلفی از آن در مناطق مختلف آسیا، اروپای شرقی و شمال آفریقا وجود دارد. در حالی که انواع مختلف تنبک ها، شباهت هایی با هم دارند، تکنیک های نواختن هر کدام از آن ها بسیار متفاوت است. برای یادگیری تنبک باید با ساختار آن آشنا باشید. این ساز از نظر ساختار به پنج بخش پوست، تنه ، گلویی، دهانه بزگ و دهانه کوچک تقسیم می شود. دهانه بزرگ همان قسمت بالایی تنبک است که پوست روی آن قرار می گیرد. پوست تنبک که لایه رویی این ساز است معمولا از پوست بز است. بدنه تنبک همان تنه اصلی ساز است که جنس چوبی دارد. گلو، به قسمت استوانه ای شکل این ساز که بخش بالایی را به بدنه وصل می کند گفته می شود و دهانه کوچک نیز انتهایی ترین قسمت ساز را تشکیل می دهد.
مزایای تنبک و تاثیر آن بر سلامت چیست؟
درباره انواع تنبک و یادگیری تنبک بیشتر بدانیم
اگر می خواهید یادگیری تنبک را آغاز کنید، خوب است که در مورد مزایای آموزش موسیقی بر سلامت و عملکرد مغز بیشتر بدانید. اجرای موسیقی، هر دو نیمکره راست و چپ مغز را درگیر می کند. اغلب، نوازندگان به عنوان افرادی راست مغز در نظر گرفته می شوند؛ زیرا نیمکره راست بخش خلاقانه و انتزاعی مغز است؛ اما نوازندگان چپ مغز نیز هستند؛ زیرا از نیمکره راست برای ملودی و هنر و از نیمکره چپ مغز برای درک ساختارهای موسیقی و مهارت های حرکتی استفاده می کنند. ماهیت دو جانبه اجرای موسیقی و آموزش آن نشان می دهد که نوازندگان حافظه و زبان و مهارت های شناختی بهتری نسبت به غیر موسیقی دانان دارند؛ در نتیجه یادگیری تنبک برای شما می تواند بسیار مفید باشد.
پیش از یادگیری تنبک چه نکاتی را باید بدانیم؟
درباره انواع تنبک و یادگیری تنبک بیشتر بدانیم
پوست تنبک: پیش از یادگیری تنبک خوب است بدانید پوست های مختلفی برای ساخت این ساز استفاده می شود؛ البته عموما افراد معتقد هستند که پوست بز و میش کهنه بهتر و مناسب تر از بقیه است. به گفته صاحب نظران در انتخاب یک پوست تنبک خوب باید به چهار نکته توجه کرد:
- پوست نباید جدید باشد.
- ضخامت پوست باید یکنواخت باشد.
- رنگ پوست باید یکنواخت باشد.
- از آهک و مواد شیمیایی برای دباغی استفاده نشود.
به یاد داشته باشید برای محافظت از پوست، آن را خیس نکنید. هرگز پوست تنبک را در مقابل حرارت بالا و مستقیم قرار ندهید. وقتی دستانتان کثیف است هرگز تنبک ننوازید. تنبک را در جعبه چوبی یا پارچه ای نگهداری کنید.
چوب تنبک: تنبک به طور معمول از انواع چوب مانند گردو، توت، چنار، کاج و… تراشیده می شود که در این میان چوب گردو و توت به مراتب مناسب تر از سایرین هستند. برای نگهداری از ساز خود باید به پوست و بدنه آن توجه داشته باشید و با قرار دادن ساز در شرایط مناسب عمر ساز خود را بیشتر کنید.
درباره مراحل یادگیری تنبک
درباره انواع تنبک و یادگیری تنبک بیشتر بدانیم
برای یادگیری تنبک ابتدا باید موقعیت آن را درست کنید. گردن ساز را روی پای چپ خود قرار دهید. بازوی چپ را روی بدنه ساز بگذارید تا انگشتانتان به راحتی به پوست برسد. برای یادگیری تنبک سعی کنید ساز را به خوبی در موقعیت مناسب خود قرار دهید تا بتوانید ضربات را به درستی انجام دهید. ضربات تنبک عمدتا با حرکات مچ دست و نه فقط انگشتان دست انجام می شود.
گام بعدی در یادگیری تنبک صدای تن است که توسط نوک انگشتان به هم پیوسته دست راست شما تولید می شود. در این حرکت، پاشنه دست شما به لبه تنبک و نوک انگشتان به پوست تنبک برخورد می کند و پس از آن انگشتان شما به حالت پرتاب شده به پوست ضربه میزنند، این صدا را تولید می کنند.
حرکت بعدی صدای بک است. این ضربه با انگشت حلقه یا انگشت وسط و حلقه انجام می شود. انگشتان دست راست خود را صاف کنید و به لبه پوست ضربه بزنید. دست چپ خود را از لبه ساز بلند کنید؛ البته بازو خود را حرکت ندهید.
یک حرکت سریع به سمت پایین انجام دهید و انگشتان خود را پرتاب کنید تا به لبه ضربه بزنید. مراقب باشید با هر دو دست انگشتان را روی پوست فشار ندهید.
تکنیک بعدی در یادگیری تنبک کوبیدن است. این عمل کمی شبیه به بشکن زدن است. این کار را با تمام انگشتان می توانید انجام دهید؛ اما از رایج ترین آن ها، استفاده از انگشت حلقه و وسط دست چپ است. انگشت، روی انگشت شست قرار می گیرد و سپس به لبه آن می چسبد. می توانید از انگشت حلقه و انگشت وسط برای انجام دو حرکت پشت سر هم استفاده کنید.
گام بعدی حرکت میانه است، برای اجرای این ضربه با دست راست، انگشت شست خود را در لبه ساز قرار دهید تا به دست شما ثبات بدهد. سپس با انگشت حلقه به طبل ضربه بزنید تا دو، سوم انگشت به پوست برخورد کند. این حرکت شبیه به حرکت بک است، فقط با دو، سوم انگشت حلقه به طبل ضربه می زنید و حرکت از مچ دست می آید.
برای یادگیری تنبک، تکنیک بعدی ریز پر یا ده انگشتی است. این احتمالاً مشخص ترین صدای تنبک است و تسلط بر این تکنیک بسیار دشوار است. دست خود را با انگشتان شل به سمت پوست حرکت می دهید. در این حرکت شما به هر انگشت جداگانه فکر نمی کنید؛ بلکه فقط یک حرکت از مچ انجام می دهید.
یادگیری تنبک در این مرحله ممکن است کمی دشوار باشد. و تکنیک های مختلفی دارد. شما می توانید از انگشت میانی و اشاره دست چپ استفاده کنید. به این صورت که انگشت اشاره بالای و روی انگشت وسط قرار می گیرد و به سمت پایین پرتاب می شود و با برخورد به پوست صدا تولید می کند.
به تمامی نکات توجه کنید
درباره انواع تنبک و یادگیری تنبک بیشتر بدانیم
آموزش موسیقی مزایای زیادی برای شما به همراه خواهد داشت و این مزایا حتما در زندگی شما تاثیر مثبت خواهد گذاشت. پس اگر تصمیم به یادگیری تنبک دارید در آن درنگ نکنید ؛ اما نکاتی هستند که پیش از خرید و آموختن ساز باید به آن ها توجه کنید تا به شما کمک کنند ساز مناسب خود را انتخاب کنید و به بهترین شکل بنوازید.
برای آگاهی بیشتر این نکات یاری دهنده می توانید از مشاورین گروه دلشاد بهره مند شوید. محافظت و نگهداری درست از ساز خود را فراموش نکنید تا ساز شما مانند یک دوست در مسیر آموزش، شما را همراهی کند و از لحظاتتان لذت ببرید.
