ساز دیوان یک ساز زهی_ مضرابی است که با مضراب پلاستیکی یا سر انگشتان (شلپه، شرپه) نواخته می‌شود و صدای دلنشین و سوزناکی دارد.اگر قصد خرید این ساز رو دارید و یکی از طرفداران این ساز هستید حتما با مقاله راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما) همراه ما باشید.
ساز باغلاما 7 سیم دارد که به 3 دسته تقسیم می‌شوند: سه سیم، دوسیم و دو سیم و دارای 23 پرده (ری) می‌باشد البته ساز اصلی دیوان 9 سیم دارد که هر ردیف 3 سیم وجود دارد. این ساز با تکنیکی به نام شلپه نواخته می‌شود.
در ایران نوع دسته بلند این ساز را دیوان می‌گویند. دیوان یک ساز کردی و از سازهای خانواده تنبور است. دیوان سایز برگتر تنبور است که به جز کردستان ترکیه در کردستان عراق و کردستان ایران و کردستان سوریه نیز موجود می‌باشد.
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
در بین ترک‌ها‌‌سازی بزرگتر از دیوان وجود دارد که به آن میدان می‌گویند. این ساز پیوند قومی-فرهنگی بسیاری با مردم این مناطق دارد.از جمله معروف‌ترین قطعات مردم کورد زبان با این ساز نواخته می‌شود.
ساز دیوان در سایزهای مختلفی ساخته می‌شود که سایز کوچک آن را (جرا) و سایز متوسطش را (چوغور یا باغلاما دسته کوتاه) و سایز بزرگ آن را (باغلامای دسته بلند یا دیوان) می‌نامند.
کاسه‌ی دیوان از سه تار بزرگتر است. کاسه‌ی دیوان پون بزرگ است نمی‌توان آن را یک تکه ساخت و ان را به صورت تکه‌های هلالی شکل (پروانه ای)، چوب خم شده می‌سازند. جنس چوب آن از توت سیاه، گردو، سرخ دار، گلابی و… است.
تاریخچه دیوان و بهترین نوازندگان آن
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
ساز دیوان اصالتا ترکی است و حدود 400 سال پیش در نواحی خوی ساخته شد. کاربرد اصلی این ساز در موسیقی ترکی است و تاریخچه‌ی آن به کردستان ترکیه و کردستان عراق و کردستان ایران برمی گردد چون در هر سه این مناطق فرهنگ. رسوم مشابهی دارند.
در نیم قرن گذشته این ساز و سازهای هم خانواده آن توسط مهاجران در آذربایجان غربی و کردستان ایران رواج یافته است. در کردستان ایران نیز با اینکه این ساز پیشینه تاریخی چندانی ندارد، در حال حاضر دوستداران فراوانی دارد.
امروزه در بیشتر آثار هنرمندان ایرانی این ساز نیز دیده می‌شود. احتمالا باغلاما و سازهای هم خانواده آن نتیجه تغییر و تحولات قوپوز است. از بهترین نوازندگان دیوان میتوان اورهان گنجه بای، احمد کوچ (آهنگ‌های معروف جهان را برای این ساز تنظیم کرده و نواخته است)، مراد کایا، چتین آکدنیز، عارف ساغ و… را نام برد.
اجزای ساز دیوان
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
- کاسه طنینی یک‌پارچه و گاهی ترکه‌ای: به دلیل بزرگ بودن نمی توان آن را به صورت یک پارچه ساخت. ساخته شده از چوب‌های پروانه‌ای و عرر و ماهون و نوازنده هنگام اجرا انگشت میانی خود را بر کاسه طنین می‌زند.
- صفحه: ساخته شده از چوب صنوبر و…
- دستان‌ها: سیم نایلونی
- خرک: از شاخ، استخوان، عاج فیل و چوب‌های سخت آن را می‌سازند.
- سیم یا وتر‌ها: آن را از فولاد، زه یا در قدیم از موی دم اسب می‌ساختند.
- شیطانک و سیم گیر: از شاخ، استخوان، عاج فیل و چوب‌های سخت ساخته شده.
- مضراب: در قدیم از چوب یا چوست درخت گیلاس یا آلبالو و امروزه از شاخ، پر غاز و پلاسیک نرم آن را می‌سازند.
دسته دیوان 24 پرده دارد که این پرده‌ها جابجا می‌شوند. دیوان 7 سیم دارد (دو سیم آن واخوانند) که هر 3 سیم به طور هم‌صدا کوک می‌شوند. در باغلاما در ردیف اول، دو سیم زیر با یک سیم باس ترکیب شده و صدای طنین داری ایجاد می‌کند و در ردیف دوم، دو سیم تقریبا بم اضافه شده و در ردیف سوم، یک سیم زیر و یک سیم بم ترکیب شده‌اند که در پرده گیری کمتر از آن استفاده شده است.
در دیوان 4 گوشی روی صفحه گوشی‌ها (جایگاه) و 3 گوشی در کنار آن‌ها قرار دارند. سیم بست در انتهای قسمت صاف بدنه نصب می‌شود که در قسمت انتهایی آن سوراخی به بعد35 میلی‌متر وجود دارد.
انواع دیوان
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
به طور کلی شامل دو نوع دسته بلند و دسته کوتاه است اما دارای مدل‌های زیر نیز می‌باشد.
- جورا (cura)
- تانبورا (tambura)
- باغلاما دسته کوتاه ( cogur kisa sap baglama)
- باغلاما دسته بلند (uzun sap baglama)
- ساز دیوان
- ساز میدان
کوک‌های باغلاما
- کوک بوزوک یا کارا (sol, re, la) رایج‌ترین کوک در ساز دیوان.
- کوک باغلاما(la, sol, re)
- کوک مستزاد (fa, re, la)
- کوک میسکت (fa, re, la)
نکات خرید ساز دیوان
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
- باغلاما دسته کوتاه با کوک la,sol,re صدای دلنشین‌تری دارد و به صدای ساز قوپوز آذری نزدیک‌تر است.
- باغلاما دسته بلند با کوک sol,re,la صدای گرمی دارد و از مدل قبلی بزگتر است.
- ساز باغلاما بیشتر از تولیدکنندگان خارجی است و در ایران تولید خاصی ندارد و قیمت آن بیشتر بستگی به جنس و مارک سازنده دارد.
نحوه نواختن ساز دیوان
با استفاده از مضراب پلاستیکی و انگشت میانی نواخته می‌شود.
دیوان یا باغلاما؟
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
مهم‌ترین سوالی که در زمینه این ساز پیش می‌آید این است که آیا دیوان و باغلاما یکی هستند؟ اگر خیر،چه تفاوت‌هایی میان این دو ساز وجود دارد؟
ابتدا باید بگویم که شباهت میان این دو ساز بسیار است و تفاوت عمده آن به اندازه کاسه و دسته برمیگردد.
به صورت کلی میتوان گفت که دیوان نوعی باغلاما است.
یادگیری دیوان
نواختن و یادگیری این ساز نیاز به همراهی یک استاد مجرب،تلاش و پشت کار خود هنرجو دارد که با صبر،آرامش و حوصله قطعات را آنقدر تمرین و تکرار کند تا در نواختن آن مهارت لازم را به دست آورد.
دیوان برقی(الکترو باغلاما)
راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)
به لحاظ کاسه از دیوان اصلی کاسه کوچک تر و به لحاظ دسته،دسته ی بلندتری نسبت به دیوان دارد.
دارای 23 پرده،4 سیم،به لحاظ تعداد پرده همانند دیوان اصلی است.
نکته بسیار جالب این ساز، وجود دستگاه کوچکی به نام اربیت روی صفحه است که با نواختن نت ها اگر دستگاه فعال باشد، صدای تولیدی حالت دوران پیدا می‌کند.
قیمت انواع دیوان و باغلاما
برای آشنایی با نوای لذتبخش این ساز، میتوانید به قطعاتی که توسط اساتید برتر نواخته شده است گوش بدهید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساز باغلاما و نحوه خرید آن میتوانید با مراجعه به فروشگاه سایت دلشاد موزیک و یا تماس با شماره 02133938487 از آخرین لیست قیمت وجود اطلاعات مورد نیز خود را کسب نمایید.
2 دیدگاه در “راهنمای خرید ساز دیوان (باغلاما)”
لوازم جانبی چی داره خواستم بدونم. ممنون
لوازم خاصی که واجب به تهیه باشه نداره. به صورت اختیاری میتونید هاردکیس یا پایه و پایه نت تهیه کنید