یکی از مهمترین عوامل یادگیری برای هر ساز شروع اصولی و با برنامه در یادگیری و نحوه تمرین درست نوازندگی آن ساز است. استفادهٔ درست از وقت به هنگام تمرین ساز، از مهمترین فاکتورهایی است که پیشرفت شما را در نوازندگی تضمین خواهد کرد.به همبن دلیل قبل از شروع یادگیری باید مقاله شروع اصولی نوازندگی را بخوانید.
شروع اصولی نوازندگی
به نکاتی که یکی از مدرسین معتبر موسیقی در این باره بیان کرده است دقت کنید:
جری کوکر (Jerry Coker) پروفسور موسیقی و نوازنده توانای ساکسیفون saxophone، استاد دانشگاه و همچنین نویسنده بیش از ۲۰ جلد کتاب در زمینه موسیقی جَز Jazz در ارتباط با روشهای تمرین موسیقی تئوریهای مفیدی دارد که در اینجا به نکات مهم آن اشاره میکنیم.
پروفسور کوکر معتقد است که هنرآموز برای موفقیت باید تمرین روزانه منظم حداقل ۷۵ دقیقهای داشته باشد. بسیاری از ما ممکن است بیش از این مقدار طی روز تمرین داشته باشیم، اما نکته اینجاست که بهره لازم از زمان صرف شده را نمیبریم.
- ابتدا برای این که وارد دنیای موسیقی شوید، به مدت پنج دقیقه یک ملودی آرامی را که دوست دارید تمرین کنید.
- به مدت ۱۵ دقیقه تمرین گام و آرپژ انجام دهید.
- به مدت ۱۰ دقیقه تمرین الگوهای ملودیک یا Riff انجام دهید.
- به مدت ۵ دقیقه روی ملودیهای جدید با آکوردها Improvise کنید.
- برای مدت ۱۵ دقیقه روی درآوردن ملودی از روی نوار یا CD کار کنید؛ لازم است بدانید که به اینکار Transcription گفته میشود.
- به مدت ۱۰ دقیقه روی نقطه ضعفهای جدی خودتان کار کنید.
- مثلا اگر در نواختن بعضی از گامها ضعف دارید، یا با سرعتهای زیاد مشکل دارید به آنها بپردازید.
- برای مدت ۱۵ دقیقه نیز وقت خود را صرف یادگیری یک آهنگ جدید کنید که شامل ملودی و تحلیل هارمونی باشد.
نکات مهمی که یک نوازنده باید رعایت نماید:
بی مقدمه از تمرین دست نکشید
یکی از اشتباهاتی که برخی از هنرجویان و نوازندگان در روند تمرینات انجام میدهند این است که به یکباره دست از تمرین میکشند و به سراغ کار دیگری میروند. در حالی که بایستی ابتدا و انتهای تمریناتتان را مشخص نموده و در انتها نیز سعی ننمایید تمرینتان را با اجرای قطعات تکنیکی و سرعتی به پایان برسانید.
بگذارید آرامش در دستان شما خود را نشان بدهد، سپس با اجرای قطعهای ملایم (مثلا در حالت آندانته یا آداجیو) تمریناتتان را پایان دهید. پایان اصولی همانقدر مهم است که شروع اصولی نوازندگی.
تمرینات کششی را فراموش نکنید
در مقاله شروع اصولی نوازندگی، شیوهٔ شروع اصولی و خاتمه تمرینات بررسی شد اما باید توجه نمایید که یک نوازنده حرفهای به دستان خود اهمیت زیادی میدهد. پس شما هم حرفهای فکر کنید و حرفهای ساز بزنید.
مهم نیست که یک هنرجو یا استاد باشید. قبل از شروع تمرینات با ساز، مقداری تمرین کششی انجام دهید و سپس سعی نمایید تا با نرمش و ماساژ انگشتان، آنها را برای شروع تمرین آماده سازید.
به خودتان استراحتهای کوتاه بدهید
بعد از هر تمرین سخت و یا در هر دوره زمانی مشخص مثلا 15 دقیقهای، از جای خود بلند شوید و برای چند دقیقهٔ کوتاه تمرینات کششی را انجام دهید. سپس با تنفس عمیق انرژی تازهای را به خود منتقل نمایید.
کی از نکاتی که بسیاری از هنرجویان آن را فراموش میکنند، تنفس در طول قطعه است. سعی نمایید تا با کمک استاد خود، یاد بگیرید تا در چه وقت و در چه قسمتهایی باید تنفس نمایید.
این نکته در قطعاتی با سرعت بالا و در مدت زمان زیاد، اثرات خود را نشان میدهد و خستگی زیادی را برای شما به ارمغان میآورد. آسیب دیدگی تنها احساس درد در عضلانی نمیباشد، بلکه خستگی ناشی از عدم تنفس صحیح در هنگام نواختن نیز جزو صدماتی است که در طولانی مدت عوارض زیادی را بر بدن شما میگذارد.
ماساژ را دریابید
پس از پایان تمرینات نیز با انجام یک سری تمرینات کششی، سعی نمایید تا از فشاری که بر روی عضلاتتان وارد آمده بکاهید. استفاده از آب گرم و ماساژ انگشتان یکی از روشهای بسیار مفید برای انجام این کار میباشد.
برنامه داشته باشید
یکی از عادتهای بد در نوازندگی این است که زمانی معین را برای تمرینات خود اختصاص ندهید. برای داشتن یک شروع اصولی لازم است برنامهریزی داشته باشید.
بدتر از آن این است که هر چند ساعت یکبار، تمرین کوتاهی را با شدت زیاد بر روی ساز انجام دهید و دوباره به سراغ کارهای دیگرتان بروید و این کار را در طول زمان چندین بار تکرار نمایید.
جدا از نرسیدن به پیشرفتی مناسب در نوازندگی، عضلات و بدن شما نیز در برابر این نوع تمرین واکنش نشان می، دهند که خود آسیبپذیری شما را بالا میبرد.
تمرین تنها فیزیکی نیست
به جای این که تنها با عضلاتتان ساز بزنید، قبل از شروع هر تمرین، چه گام و چه قطعه، با نگاه کردن به نت قطعه مورد نظر، ذهن خود را برای تمرین آماده سازید.
به عقیده شخصی (نگارنده) بسیاری از تمرینات عضلانی تنها وقت شما را میگیرند و کار مفیدی را انجام نمیدهند. درواقع اغلب مواقع شما تنها خسته میشوید و حس کاذب پیشرفت را به شما دست میآورید.
در حالی که با تمرینات ذهنی خواهید توانست با فشار کمتر و بازدهی بالاتر، از تمرینات خود استفاده ببرید. طی تاریخ بسیاری از نوازندگان مشهور بودهاند که به دلیل این فشار بیش از حد، دیگر از نواختن ساز باز ماندهاند.
باید بدانید دیگر زمان تمرینهای فیزیکی با صرف ساعتهای زیاد به پایان رسیده است. تاثیری که یک ساعت تمرین ذهنی بر روی شما دارد، بیش از ساعتها تمرین فیزیکی است. جملهٔ فوق گفتهٔ بسیاری از ویرتوزهای معاصر مانند گلن گولد است.
گرم کردن انگشتان هرگز نشه فراموش
تمرینات کششی بر روی ساز نیز بسیار مفید است. اما توجه کنید که این تمرینات حتما باید بعد از گرم کردن انگشتان دست صورت گیرند. قبل از تمرین ساز سعی کنید تا دستهایتان را گرم کنید. به هیچ عنوان در هنگام شروع تمرین قطعهای سخت و یا تکنیکال را اجرا ننمایید.
در بسیاری از موارد، بیتوجهی به این نکته باعث میشود تا فشار زیادی بر عضلات شما وارد شود و حتی کشیدگیهایی در عضله ایجاد نماید. یکی از روشهای بسیار خوب، اجرای گام و آرپژ با سرعت بسیار پایین میباشد و سپس اجرای قطعهای ساده برای شروع تمرین.
از تمرینات خود لذت ببرید
تمرین تنها ایجاد صداهایی گوشخراش و بیمعنا نیست. بلکه باید سعی نمایید تا تمرینات خود را متنوع سازید و در هنگام اجرا با لبخند و بدون هر گونه تنش خاصی در عضلات فک و چهره به تمرین بپردازید.
شاید تا به حال برخی از نوازندگان را دیده باشید که در هنگام نواختن یک نت اشتباه اخم میکنند و یا دندانهایشان را به روی هم فشار میدهند. حتی شاید خود شما نیز از ان دسته نوازندگان باشید.
نوازندهٔ حرفهای کسی است که حتی در زمانی که اشتباه میکند، طوری با مخاطب رفتار کند که گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. سپس با آرامش خاصی کار خود را ادامه دهد.
اشتباه در اجرا و یا فراموشی چیز عجیب و غیرقابل تحملی نیست و بسیاری از برجستهترین نوازندگان دنیا نیز در اجراهای خود اشتباهاتی را صورت میدهند.
فرق نوازندهٔ حرفهای با دیگر نوازندگان در چیست؟
مهم نحوهٔ برخود شما با این مسئله است. یکی از شیوههای رفع مشکل «اخم کردن و یا بهم فشار دادن دندان» این است که در هنگام نواختن دهانتان را باز نگه دارید. شاید کمی عجیب باشد اما روشی کاملاً کاربردی و علمی است و جدا از آن کمک شایانی به بهبودی وضعیت تنفسی شما خواهد کرد.
از تکنیکهای پیشگیری کننده و آرامش دهنده نیز استفاده نمایید. استفاده از تکنیکهای موزیک کینزولوژی – تکنیکهای الکساندر و یوگا و تای چی – بسیار موثر میباشد.
ورزش را فراموش نکنید
ورزشهایی از قبیل دوچرخه سواری و شنا و کوه پیمایی برای نوازندگان بسیار مفید میباشند. اما ورزشهایی چون بدنسازی بدلیل بر هم زدن تعادل و بالانس میان عضلات انگشتان برای نوازنده سازهایی مانند گیتار و پیانو مناسب نیست.
ورزشهای هوازی (آیروبیک) به دلیل بالا بردن گردش خون و افزایش میزان تنفس بسیار مناسبتر میباشد.
هدف هدف هدف
مهمترین نکته در تمرین و بطور کلی در نوازندگی، داشتن هدف مشخص است. برای تمرین هر قطعه و هر اتود و هر گام، هدف و نکاتی که از آن میخواهید را مشخص نمایید. تمرینات بر حسب عادت و یا اجبار، بیشترین آسیب ذهنی را بر شما وارد میسازد.
ادای حرفه ایها را دربیاورید
به هیچ وجه این فکر را نکنید که نمیخواهید یک نوازنده حرفهای بشوید و اگر امروز تنها برای ساعاتی کوتاه تمرین میکنید، احتیاجی به رعایت این مسائل نیست. رعایت این نکات شرط اول نواختن هر سازیست.