موسیقی جاز یکی از موضوعاتی است که کارگردانان سینما به آن علاقه زیادی دارند. جاز نوعی موسیقی رگتایم بود که در اوایل قرن بیستم رواج پیدا کرد و به سرعت محبوب شد.
این ژانر ریتمیک که در دهه 1920 آمریکایی ها را شیفته خود کرد، میراث نمادینی بر جای گذاشت که هنوز هم پا بر جاست. با این حال امروزه مردم جاز را خسته کننده و فاقد روح مدرنیته می دانند و دیگر به موسیقی جاز علاقه ای نشان نمی دهند؛ اما بسیاری از افراد هستند که هنوز هم موسیقی جاز را می پرستند.
ما در این مقاله 20 فیلم با محوریت موسیقی جاز معرفی کردیم. اگر به سبک جاز علاقه دارید، پیشنهاد می کنیم که به تماشای این فیلم ها بنشینید.
1- پرنده (Bird)
همه می دانند که کلینت ایستوود به جاز علاقه زیادی دارد و بیش از همه به یکی از مهم ترین چهره های موسیقی جاز، چارلی پارکر (Charlie ‘YardBird’ Parker) علاقه دارد. در این فیلم فارست ویتاکر نقش چارلی پارکر یکی از نوازنده های ساکسیفون موسیقی جاز را بازی می کند.
این پروژه مدت زمان زیادی از کلینت ایستوود وقت گرفت؛ اما ایستوود در نهایت موفق شد که زندگی بسیار کوتاه چارلی پارکر را به تصویر بکشد. فارست ویتاکر برای بازی در فیلم پرنده جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم کن را دریافت کرد. رتبه های خوبی هم در IMDB داره
این فیلم چندین مرحله از زندگی پارکر را نشان می دهد. پارکر هنرمندی باهوش بود که به خاطر بدشانسی و رفتار های خود ویرانگرش زندگی خوبی نداشت. او در سن 34 سالگی فوت کرد؛ اما ایستوود با فیلم پرنده یاد او را تا همیشه در ذهن طرفدارانش زنده نگه داشت.
2- انیمیشن چیکو و ریتا (Chico & Rita)
آیا ممکن است یک انیمیشن بتواند مانند یک فیلم با محوریت موسیقی جاز حق هنر موسیقی جاز را ادا کند؟ چیکو و ریتا با دریافت جایزه اسکار، توانستند این کار مهم را انجام دهند.
این انیمیشن داستان عاشقانه ای بین چیکو، نوازنده جاز و ریتا، خواننده جاز است که رویاهای موسیقایی خود را دنبال می کنند. این انیمیشن تا حدی براساس زندگی هنرمند کوبایی ببو والدز ساخته شده است و تلفیقی از جاز آمریکایی و موسیقی کوبایی را نشان می دهد. دیدن تریلر این فیلم هم میتونه شما رو به موضوع علاقمند کنه.
3- مستند جاز در یک روز تابستان (Jazz on a Summer’s Day)
این مستند ویژه از برت استرن جشنواره جاز نیوپورت در سال 1958 را به نمایش می گذارد و یکی از هیجان انگیز ترین دوران جاز را به تصویر می کشد. (WikiPedia)
جشنواره جاز نیوپورت یکی از جشنواره های جاز مهم در جهان است و بسیاری از آلبوم های زنده موسیقی جاز در این جشنواره ضبط می شوند. به تازگی نسخه تازه بازسازی شده فیلم منتشر شده است و می توانید آن را تماشا کنید.
پوستر رسمی این فیلم هم اینجا میتونید ببنید:
خب بریم سراغ مورد چهارم:
4- مایلز پیش رو (Miles Ahead)
این فیلم سرگرم کننده و غیر متعارف شخصیت مایلز دیویس را به تصویر می کشد. دان چیدل که نقش قهرمان فیلم را بر عهده داشته است، نویسنده و کارگردان این فیلم نیز هست. فیلم چیدل سرعت زیادی دارد و به نوعی مالیخولیایی است. (رتبه های خوبی هم تونسته کسب کنه IMDB)
شاید بسیاری از خلاقیت و آزادی چیدل و دست بردن او در واقعیت آزرده شوند؛ اما شاید بشود گفت این فیلم به موفق ترین فیلم با محوریت موسیقی جاز تبدیل شده است.
در این فیلم دیویس برای بازگشت به موسیقی تلاش می کند و با یک ترانه سرا به نام یوان مک گرگور آشنا می شود که او نیز در حال تلاش برای پیدا کردن نوار های به سرقت رفته دیویس است. پوستر رسمی فیلم هم در ادامه میبینید:
خب بریم سراع مورد پنجم:
5- انجمن پنبه (The Cotton Club)
کاتن کلاب یکی از مکان های افسانه ای جاز در محله هارلم است و این فیلم ادای دین فرانسیس فورد کاپولا به موسیقی جاز است. فیلم کاپولا یک فیلم هیجان انگیز جنایی است که پس زمینه موسیقی جاز در شهر نیویورک را دارد.
ریچارد گیر، نقش اصلی فیلم، یک نوازنده ترومپت است که عاشق یک زن می شود. بااینکه فیلم در گیشه چندان موفق نبود، اما ارزش تماشا کردن دارد.
فرانسیس فورد کاپولا در سال 2017 فیلم را بازسازی کرد و با نام the cotton club encore منتشر شد و جوایز زیادی از آن خود کرد و یک فیلم با محوریت موسیقی جاز را احیا کرد.
6- نزدیک نیمه شب (Round Midnight)
نزدیک نیمه شب، یک فیلم با محوریت موسیقی جاز است و در میان این نوع فیلم ها برجسته است. این فیلم به کارگردانی و نویسندگی برتراند تاورنیه غم ها و شادی های یک هنرمند موسیقی جاز را بر روی صحنه نشان می دهد.
همه صحنه های این فیلم به نوعی به فرهنگ موسیقی جاز اشاره دارند و فیلم نوعی ستایش فرانسوی از یک هنر آمریکایی است. به همین دلیل تماشای آن می تواند جذاب باشد. در این فیلم دکستر گوردون در نقش دیل ترنر، نقش یک نوازنده ساکسیفون الکلی را بازی می کند که به پاریس آمده است تا با اعتیادش به الکل مبارزه کند.
هربی هنکاک که یکی از اسطوره های موسیقی جاز است، به خاطر موسیقی این فیلم جایزه اسکار دریافت کرد. پوستر رسمی این فیلم هم اینه:
بریم مورد هفتم رو ببینیم:
7- مرد جوان با یک شیپور (Young Man with a Horn)
این فیلم هالیوودی براساس داستان زندگی واقعی بیکس بایدربک است که کرک داگلاس نقش او را بازی می کند. بیکس بایدربک داستان زندگی غم انگیزی دارد و در سن 28 سالگی بر اثر عوارض ناشی از نوشیدن الکل درگذشت.
کرک داگلاس به باورپذیر ترین و جذاب ترین حالت ممکن نقش بیکس بایدربک را بازی کرد و در هنگام تماشای فیلم شیفتگی او را به موسیقی جاز کاملا حس می کنید. دوریس دی، لورن باکال و هوگی کارمایکل دیگر بازیگران این فیلم هستند.
8- بلوز بهتر (Mo’ Better Blues)
اگر چه این فیلم ممکن است بهترین فیلم اسپایک لی نباشد، اما یکی از به یاد ماندنی ترین فیلم های اوست و دنزل واشینگن نیز بازی بی نظیری در این فیلم دارد. این فیلم داستان زندگی بلیک گیلیام را به تصویر می کشد که رهبر یک گروه جاز است و سعی دارد زندگی اش را سر و سامان ببخشد.
کارگردانی منحصر به فرد اسپایک لی و موسیقی متن فیلم، آن را به یک فیلم با محوریت موسیقی جاز تبدیل کرده است که خواننده را میخکوب می کند. (اطلاعات بیشتر رو ویکیپدیای انگلیسی و یا IMDB میتونید بخونید). پوستر رسمی این فیلم هم اینه:
9- کانزاس سیتی (Kansas City)
رابرت آلتمن در کانزاس سیتی بزرگ شده است و به همین دلیل به خوبی با کلوپ های افسانه ای جاز در دهه 1930 آشنا بود.
این فیلم یکی از فیلم های کمتر شناخته شده آلتمن است و اگرچه جزء بهترین فیلم های او نیست؛ اما موسیقی عالی آن که در آن آهنگ های قدیمی جاز زیر نظر هال ویلنر بازسازی شده است، شما را به حال و هوای دوره طلایی موسیقی جاز می برد.
ویکی پدیای فارسی چیز زیادی ازش ننوشته اما در ویکی پدیای انگلیسی و IMDB کلی اطلاعات در مورد وجود داره. عکس پورستر رسمی فیلم هم در ادامه:
خب بریم سراغ مورد 10 و یک فیلم واقعا پرهیجان.
10- ویپلش (Whiplash)
ویپلش یکی از معدود فیلم هایی است که دنیای موسیقی حرفه ای جاز را به تصویر می کشد و به فشار ها و رقابت های آموزش موسیقی جاز می پردازد. جی کی سیمونز، در نقش معلم موسیقی، به خوبی ظاهر شده است و جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کرد.
این فیلم به کارگردانی دیمن شزل، داستان یک درامر نوجوان را روایت می کند که در یک هنرستان معتبر در نیویورک تحصیل می کند و معلمی سختگیر دارد. سکانس های موسیقی فیلم هیجان انگیز و جذاب هستند و مخاطب را درگیر می کنند.
با اینکه از این فیلم انتقاد هایی شده است، مطمئنا این فیلم یکی از بهترین فیلم ها با محوریت موسیقی جاز است.
(این نکته هم خوبه توجه کنید که نوجوان قصه ی ما دچار کمالگرایی هم هست و خیلی از موضوعات نقد زندگی خودت رو پای این مسیر و موسیقی قربانی میکنه. در واقع بستگی به شخصیت شما داره که این موضوع رو مثبت ببینید یا منفی. اگر بخواهیم نقدی به پای این داستان داشته باشیم اینه که اگر شما همه چیز را فدای مسیر و هدف کنید و در انتها نرسید چی؟ همه چیز را باخته اید. و اگر بخواهیم مثبت نگاه کنیم اینه که هر کسی برای رسیدن به اهداف بزرگ زندگی خودش لازمه که این همه پای هدفش باشه و مایه بگذاره وگرنه از گردونه رقابت خارج میشه. انتخاب با شماست که فسلفه شما برای زندگی چیست؟)
11- من او را مورگان صدا می زدم (I Called Him Morgan)
در زمانی که در فوریه 1972 در منهتن کولاک آمده بود، هلن همسر لی مورگان، نوازنده ترومپت موسیقی جاز، او را به قتل رساند.
این مستند به نوعی می تواند یک فیلم با محوریت موسیقی جاز باشد و نه تنها قتل مورگان، بلکه زندگی مورگان و هلن و اعتیاد مورگان به هروئین را به تصویر می کشد.
12- انیمیشن روح (Soul)
انیمیشن روح Soul اولین محصول مشترک دیزنی و پیکسار است و داستان یک معلم موسیقی مدرسه را روایت می کند که پیانیست جاز است و پس از سال ها به یکی از رویا های خود می رسد. برای دقیق تر کردن حرکات دست هنگام نواختن پیانو، انیماتور های پیکسار با جان باتیست مشورت کردند و پیانو نوازی او را الگو قرار دادند.
(یک نکته هم اضافه کنیم: این انیمیشن درسهای مهمی برای زندگی داره. چرا؟
ببینید این فیلم علاوه بر موضوع موسیقی؛ درس زندگی هم دارد. ما با امکانات دنیای سینما هرگز نمیتوانستیم چنین سناریویی را اجرا کنیم و حرفهای اصلی گفته شده در فیلم را بیان کنیم؛ اما با استفاده از انیمیشن؛ کارگردان توانسته به بهترین شکل ممکن در مورد زندگی نظرات خودش رو بیان کنه؛ اون هم چه بیانی؛ به به.
پیشنهاد میکنیم این فیلم رو بجز فضای موسیقیش هم ببینید. درسها و نکته هایی که میتونه برای زندگی ما فوق العاده باشه. من که خودم بی نهایت لذت بردم.)
13- خواننده جاز (The Jazz Singer)
فیلم خواننده جاز فیلمی از آلن کراسلند است و محصول سال 1927 است. فیلم درمورد یک خواننده مذهبی یهودی است که دوست دارد در میان مردم آواز بخواند؛ اما نگران واکنش خانواده و از دست رفتن آبروی خودش است. این فیلم یکی از فیلم هایی است که عصر طلایی هالیوود با آن شروع شد.
14- لا لا لند (La La Land)
این فیلم نیز به کارگردانی دیمن شزل است و داستان زندگی یک پیانیست جاز و عشق او به یک عاشق حرفه بازیگری را به تصویر می کشد. شزل در دوران تحصیل خود با جاستین هورویتز، آهنگساز این فیلم، هم اتاق بود و ایده اولیه داستان از همان موقع در ذهنش شکل گرفته است. این فیلم در دسته بهترین فیلم با محوریت موسیقی جاز قرار می گیرد.
15- متولد رنگ آبی (Born to be blue)
چت بیکر همه چیز داشت. او یک نوازنده بااستعداد بود که صدای زیبایی داشت و شبیه ستاره های سینما بود؛ اما اعتیاد و خود تخریب گری زندگی او را نابود کرد. درست مانند فیلم مایلز پیش رو، رابرت بودرو کارگران داستان خود را با روایت دوران کاری حرفه ای بیکر شروع می کند.
اتان هاوک نقش مردی را بازی می کند که در حال بازگشت به زندگی عادی است و در عین حال سعی می کند در برابر تحقیر های متعدد دوام بیاورد. البته حقیقت و داستان پردازی در یکدیگر تنیده شده اند؛ اما هیچ فیلمی داستان زندگی واقعی یک شخص را به طور دقیق روایت نمی کند. (عکسهای بیشتر از این فیلم و بازیگرانش توی IMDB هست)
این هم پوستر رسمی این فیلم:
16- کتاب سبز (The Green Book)
کتاب سبز یکی از فیلم های بحث برانگیز جایزه گرفته در جشنواره اسکار است. دان شرلی یک پیانیست موسیقی جاز است که به دلیل سیاه پوست بودن فقط می توانست در بعضی شهر ها بنوازد. این پیانیست، با بازی ماهرشالا علی، به یک راننده سفید پوست احتیاج دارد.
این فیلم دراماتیک که در دهه 1960 در آمریکا اتفاق می افتد، یک فیلم جاده ای سرگرم کننده و دوستانه است.
17- شیکاگو (Chicago)
شیکاگو بر خلاف فیلم های قبلی، بر زرق و برق عصر جاز تمرکز می کند. کمدی سیاه موزیکال راب مارشال در دهه 1920 در شیکاگو اتفاق می افتد. ریچارد گیر در این فیلم نقش یک وکیل خوش صحبت را بازی می کند که ادعا دارد می تواند مشتریان خود را به یک ستاره تبدیل کند.
رو کسی یکی از مشتریان اوست که مرتکب قتل شده است و می خواهد از زندان بیرون بیاید. شیکاگو اولین بار در سال 1926 به روی صحنه نمایش رفت و هالیوود در سال 1975 آن را به یک فیلم با محوریت موسیقی جاز تبدیل کرد.
18- داستان گلن میلر (The Glenn Miller Story)
گلن میلر فقط نوازنده جاز نبود؛ اما بسیاری از آهنگ های گروه های جاز را او ساخته است.
در این فیلم به کارگردانی آنتونی مان، جیمی استوارت نقش گلن میلر را بازی می کند. گلن میلر نه تنها یک آهنگساز خلاق بود؛ بلکه عضو نیروی هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا نیز بود و در طول خلبانی در جنگ جهانی دوم، هواپیمای گلن میلر در انگلیس گم شد و هرگز پیدا نشد.
عکسهای جالبی هم از این فیلم وجود داره که در ادامه یک موردش رو یگذارم برای دیدن بقیه عکسها میتونید به IMDB مراجعه کنید:
19- کوئینسی (Quincy)
کوئینسی یک فیلم با محوریت موسیقی جاز و مستندی آمریکایی محصول سال 2018 است و درمورد خواننده و آهنگساز بزرگ کوئینسی جونز است که به خاطر کار هایش چندین جایزه گرمی برده است.
رشیدا جونز دختر کوئینسی این فیلم را همراه با آلن هیکز کارگردانی کرده است. کوئینسی یکی از کسانی است که در حوزه موسیقی جاز نیز فعالیت کرده است.
20- مستند چه خبر خانم سیمون (What Happened, Miss Simone)
این فیلم نیز یکی از فیلم های مستندی است که درمورد خواننده معروف سبک های جاز و پاپ، نینا سیمون ساخته شده است. لیز گاربوس کارگردان این فیلم است و در هشتاد و هشتمین مراسم اسکار، جایزه بهترین فیلم مستند را دریافت کرد.
جمع بندی پایانی
بیشتر فیلم هایی که در این مقاله معرفی شد، فیلم هایی بودند که براساس زندگی هنرمندان جاز ساخته شده اند. کارگردانان زیادی مانند کلینت ایستوود و دیمن شزل به موسیقی جاز علاقه داشته اند و سعی کرده اند که با ساختن یک فیلم با محوریت موسیقی جاز، ادای دینی به این سبک محبوب داشته باشند.
ما در این مقاله 20 فیلم با محوریت موسیقی جاز معرفی کردیم تا با تماشای آن ها از موسیقی جاز لذت ببرید.
امیدوارم در انتخاب فیلم ها تاریح ساخت اونها رو در نظر نگیرید، خیلی از دوستان حوصله دیدن فیلم های تاریخ سینما رو ندارند و همیشه دنبال آخرین فیلمها و تازه ساخت ها هستند. توصیه جدی اینه که دانش و ایده ها و داستان های تاریخ سینما رو از دست ندهید و بی خیال آنها نشوید. مخصوصا که اگر به دنبال فیلم های موزیکال و با محتوای موسیقی هستید. دنیایی از دانش و آرزوها و ایده های بشری در دل این فیلم هاست.
آرشیو کامل معرفی فیلم های مرتبط با موسیقی
روی لینک زیر کلیک کنید و آرشیو کاملی از فیلمهایی که به نوعی با موسیقی در ارتباط هستند را ببینید. ما در دلشاد موزیک تلاش کردیم با دسته بندی های مختلف؛ همه ی فیلم هایی که به نوعی به موسیقی مربوط هستند یا از روی زندگینامه موسیقیدانان بزرگ را خدمت شما معرفی کنیم:
آرشیو کامل موسیقی و سینما — کلیک کنید