ساز سرنا یکی از ساز هایی است که قدمت بسیار زیادی دارد. تاریخچه این ساز به زمان ساسانیان بر می گردد. در یکی از لیوان های نقره ای پیدا شده از زمان ساسانیان طرحی و نقشی مشاهده شده است که در آن فردی در حال نواختن ساز ایرانی سرنا است. همین موضوع قدمت بسیار زیاد این ساز را نشان می دهد. در خرید ساز سرنا خوب است بدانید که این ساز بار ها و بار ها در تاریخ ایران در دوره های مختلف استفاده شده است. برای مثال در گذشته از این ساز در زمان حرکت ارتش استفاده می کردند تا بتوانند به کمک ساز نظم حرکت ارتش را بهبود ببخشند.
برای اینکه بیشتر با ساز سرنا آشنا شوید، خوب است که با دلیل نام گذاری آن هم آشنا شوید. افرادی که به زبان هندی و اروپایی صحبت می کردند،؛ به دلیل شباهت بسیار زیاد این ساز با شاخ حیوانات، آن را سرنا نامیدند. در خرید ساز سرنا خوب است بدانید که اختلافاتی در زمینه نام گذاری آن وجود دارد. برخی از افراد معتقد هستند که علت نام گذاری این ساز به نام سرنا، به ذوالفرنین بر می گردد که به معنای دو شاخ است.
این ساز بسیار قدیمی و با قدمت هنوز هم در بخش های بسیار زیادی از کشور استفاده می شود. بیشترین استفاده کنندگان این ساز از سیستان و بلوچستان، خراسان و لرستان هستند و از ساز سرنا در مراسم های خود مانند مراسم عروسی استفاده می کنند.
سرنا در میان اقوام مختلف
برخی از اقوام ایرانی این ساز را با نام های دیگری مانند زرنا، ذرتا یا ذورتا می شناسند. در خرید ساز سرنا باید به این نکته اشاره کنیم که این ساز یکی از ساز های مورد علاقه قوم های بلوچ، ترک، کرد، گیلانی و مازندرانی است.
ساز سرنا سازی یک نقاره و جزو سازهای بادی است و در هر مکانی و میان هر قومی می تواند مختلف باشد. برای مثال مردم مازندران از مدل بم این ساز استفاده می کنند و علت این تفاوت، سبک متفاوت موسیقی مازندرانی است.
با ساز سرنا چه موسیقی هایی را می توان نواخت؟
در خرید ساز سرنا باید بدانید که چه موسیقی هایی را با این ساز می توانید اجرا کنید. در واقع برای اینکه متوجه این موضوع شوید باید به طول این ساز دقت کنید؛ زیرا طول ساز می تواند روی صدای تولید شده توسط ساز تأثیر بگذارد که همین باعث می شود برخی از مدل های سرنا برای نواختن یک نوع موسیقی و برخی دیگر برای نواختن یک نوع موسیقی دیگر مناسب تر باشد.
هرچه طول ساز بلند تر باشد، صدای تولید شده توسط ساز نیز بم تر است. به طور کلی با کمک ساز سرنا می توان آهنگ هایی مانند پیشنمازی، یک چوبه، دو چوبه، ترکمنی، کتولی و خیلی دیگر از سبک ها را نواخت. در خرید ساز سرنا خوب است بدانید که از این ساز بیشتر در جشن ها و مراسم های ورزشی استفاده می شود.
نوازندگان معروف ساز سرنا
همان طور که توضیح دادیم، ساز سرنا سازی نه تنها بومی و محلی ایران است، بلکه تاریخچه ای بسیار قدیمی دارد. در اشعار بسیاری از شعرای ایران از این ساز با نام های سرنا، سورنا و سورنای یاد شده است. این ساز از قدیم تا کنون در سیستان و بلوچستان، خراسان و لرستان رواج داشته است و به همین دلیل باعث شده بسیاری از نوازندگان معروف ساز نیز همین حوالی باشند.
در خرید ساز سرنا باید بدانید که این ساز بیشتر در ترانه های محلی و مجالس عروسی استفاده می شود. در بین معروف ترین نوازندگان ساز سرنا می توان به علی اکبر مهدی پور دهکردی نوازنده نوروزنامه اشاره کرد. همان موسیقی آشنایی که همیشه در هنگام سال تحویل پخش می شود. از دیگر نوازندگان معروف می توان به رضا مریدی دلفان و شامیرزا مرادی اشاره کرد.
ساختار ساز سرنا
برای اینکه بیشتر با ساز سرنا آشنا شوید و در مورد خرید ساز سرنا بیشتر بدانید، خوب است که در مورد ساختار آن نیز اطلاعات بیشتری داشته باشید. ساز سرنا 4 بخش اصلی دارد. این 4 بخش شامل قمیش، لب گیر، انبرک و بدنه ساز می شود. قمیش که اولین بخش از ساز سرنا است از نی تهیه می شود. نی مورد استفاده برای این بخش باید بسیار نرم باشد. خوب است بدانید که این نی را به اسم آکس نیز می شناسند. برای استفاده از این بخش باید آن را خیس کنید و با قرار دادن آن درون دهان خود و عملیات دم و بازدم، ساز را بنوازید.
بخش بعدی ای که در خرید ساز سرنا باید با آن آشنا شوید، قسمت لب گیر ساز است. این قسمت به صورت یک دایره که به شکل واشر است ساخته می شود. جنس این قسمت معمولاً از فلز است تا مقاومت زیادی داشته باشد.
قسمت های بعدی، انبرک و بدنه ساز هستند که به عنوان یکی از اصلی ترین بخش های ساز محسوب می شوند. همان طور که می دانید ، نوع چوب به کار رفته در ساز می تواند روی صدای تولید شده توسط ساز و عمر آن تأثیر زیادی بگذارد. بهترین نوع چوب برای ساخت ساز سرنا، چوب درخت شمشاد است. بدنه ساز به صورت لوله ای شکل طراحی می شود و حالتی باریک دارد.
یکی از مدل های مخصوص ساز، مدل های مازندرانی است. خوب است بدانید که در هنگام ساخت مدل های مازندرانی، 6 سوراخ روی آن ایجاد می کنند. این سوراخ ها در هنگام نواختن باید با کمی آب ولرم گرم شوند. علت این کار این است که چوب شمشاد در هنگام مرطوب شدن صدای بهتر و بم تری تولید می کند.
نتیجه گیری
همان طور که توضیح دادیم، ساز سرنا به نام های زرنا، ذرنا و ذورنا نیز شناخته می شود. ساز سرنا در بین اقوامی مثل بلوچ ها، کرد ها، گیلانی ها، ترک ها، فارس ها و مازندرانی ها بسیار محبوب است و از آن استفاده می کنند.
در خرید ساز سرنا دقت داشته باشید که این ساز در اکثر اوقات به همراه دسرکوتن یا نقاره فروخته می شود. مجموعه دلشاد موزیک به عنوان اولین فروشگاه لوازم موسیقی و فروش سرنا در ایران، ارزان ترین سرنا را می تواند به شما عرضه کند. اگر قصد خرید این سرنای باکیفیت و ارزان را دارید؛ اما مردد هستید می توانید با پشتیبانی مجموعه تماس بگیرید و هر سؤالی که دارید را بپرسید.
