تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
در مقاله تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟ به موضوع تفاوت‌های گام ، آرپژ و آکورد می‌پردازیم و سعی میکنیم با توضیح و بررسی هر مفهوم شما رو به صورت کامل با این مفاهیم آشنا کنیم. پس تا آخر این مقاله با دلشاد موزیک همراه باشین.
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
تعریف آکورد
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
سوالی که خیلی از علاقمندان موسیقی در اول شروع یادگیری موسیقی زیاد براشون سوال می‌شه، مفهوم خود آکورد هستش؛ این مفهوم شاید در ابتدا یکمی ساده به نظر بیاد ولی خیلی‌ها هنوز این سوال براشون وجود داره که آکورد واقعا چیه؟
کلمه آکورد ریشه فرانسوی داره و در واقع اجرای همزمان چند نت یا چند صدا رو آکورد می‌گن. هدف از ایجاد آکورد هماهنگی و تقویت ملودی هستش و برای هر کدوم از اون‌ها نقش ویژه‌ای در گام موسیقی در نظر گرفته می‌شه تا همراه با صداهای فرعی و نت‌های تزئینی بتونن قوی‌ترین و در عین حال همخوان‌ترین هارمونی‌ها رو ایجاد کنن.
فرض کنین انگشت‌های دست شما، یکی در میون (یعنی انگشت 1 یا شست، انگشت 3 یا میانی و انگشت 5 یا همون انگشت کوچیک) نت‌های سازتون (مثلاً گیتار) رو به صورت همزمان اجرا کنن. اگر این نتها، همزمان (در یک لحظه و بدون وقفه) باهم نواخته بشن، آکورد سه صدایی، به وجود میاد.
اما اگر همین سه انگشت، نتها رو بنوازند، اما با این تفاوت که نت ها رو یکی یکی اجرا کنن، دیگه آکوردی در کار نیست و ما شاهد اجرای آرپجیو هستیم.
آکوردها حداقل باید 2 نت داشته باشن. در مثال بالا، به آکورد سه صدایی اشارۀ کوتاهی کردیم؛ اما آکورد، می‌تونه بیشتر از سه نت هم داشته باشه.
مثلاً آکوردهای 7 دارای 4 نت هستن. حتی بعضی وقتا همۀ انگشت‌ها یک دست، مشغول نواختن یک آکورد هستن. آکوردهایی وجود دارن، مثل آکورد 13، که حتی 7 نت رو شامل می‌شن، یعنی انگشت‌های یک دست هم برای نواختنش کافی نیست.
آرپژ چیه؟
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
آرپژ arpege یا چنگ سان در موسیقی، به نوعی آکورد شکسته گفته می‌شه که در اون نتها به صورت متوالی از بم به زیر یا از زیر به بم اجرا می‌شن.
به بیان دیگه آرپژ یعنی تک به تک نت‌های یک آکورد رو به جای اجرای هم زمان اون‌ها بنوازیم. واژه‌های آرپژ به فرانسوی و آرپجو به ایتالیایی به معنی « همانند ساز چنگ » هستن. به صدای حاصل از آکوردی که با تکنیک آرپژ نواخته می‌شه چنگ‌سانه گفته می‌شه.
همچنین به تولید صدای متوالی نت‌های یک آکورد به شیوه چنگسان یا آرپژ رو arpeggiation یا چنگسان سازی می‌گن.
نکته مهمی که در نواختن این تکنیک خیلی مهمه، وظیفه انگشت‌ها هستش. در نواختن آرپژ هر انگشت استقلال و شخصیت خاص خودش رو داره و وظیفه اون ضربه زدن بر یک سیم مشخص هستش.
در نواختن قطعاتی که به سرعت بالایی نیاز دارن آرپژها نباید مبهم و در هم شنیده بشن. در نواختن آرپژها ، هر نت با نت‌های بعدیش باید با رعایت فاصله زمانی منظم و واضح به گوش مخاطب برسه.
گام یعنی چی؟
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
گام به فرانسوی ( gamme) توالی چند نته که به ترتیب ارتفاع مرتب شدن و گستره صوتی اون‌ها در کل دوازده نیم پرده مساوی یا یک اکتاو هستش. گام ممکنه بالارونده یا پایین‌رونده باشه، یعنی ارتفاع نتها در اون به ترتیب صعودی یا نزولی مرتب شده باشه.
دونستن تئوری پایه‌ای گام هنرجو رو در فهم مفاهیمی دیگه‌ای مثل آکورد هم راهنمایی می‌کنه. اصطلاح گام در موسیقی به معنی توالی پله پله ی نتها، از یک نت مفروض تا اکتاو بعد اون نت هستش.
در موسیقی کلاسیک گام‌ها با استفاده از نیم پرده‌‌های مساوی تعریف می‌شن و فواصل کوچکتر از نیم‌پرده (یا ریزپرده) در گامهای موسیقی کلاسیک وجود ندارن. در موسیقی برخی مناطق دنیا، از جمله موسیقی کلاسیک ایرانی، ترکی و عربی فواصل کوچیکتری مثل ربع پرده هم به کار می‌رن.
انواع گام
گام کروماتیک : گامیه که فاصله بین همه درجه‌های اون یک نیم پرده هستش.
گام دیاتونیک: گامیه که فاصله‌های بین درجات اون مثل کروماتیک یکدست و برابر نیستن مثل گامهای ماژور و مینور.
دسته‌بندی گام‌ها
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
گامهای موسیقی بر اساس این‌که تمرکزشون برروی چه هدفی باشه دسته بندی می‌شن. به‌صورت کلی گام‌ها موسیقی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شن:
- گام ماژور(Major)
- گام مینور(minor)
- گام پِنتاتونیک (Pentatonic)
- modal
یادگیری گامهای ماژور مهم و حیاتیه چون از گام ماژور به‌صورت گسترده‌ای استفاده می‌شه و جز مفاهیم بنیادی برای فهم کلید در موسیقی هستش.
تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
همچنین گامهای مینور به سه دسته زیر تقسیم می‌شن:
- نچرال (natural)
- هارمونیک (harmonic)
- ملودیک (melodic)
جمع‌بندی
میخوایم به صورت خلاصه بهتون بگیم تفاوت گام ، آرپژ و آکورد چیست؟
همونطور که اشاره کردیم به اجرای سه یا بیشتر نت ها به صورت همزمان آکورد (chord) می‌گن و به نوعی آکورد شکسته که در اون، نغمات به‌صورت متوالی از بم به زیر یا از زیر به بم اجرا می‌شه آرپژ گفته می‌شه.
یک تعریف ساده برای گام موسیقی هم اینه که نت‌های هر گام موسیقی رو می‌شه به عنوان الفبای یک زبان در نظر گرفت. دقیقا مثل انواع زبان‌ها که الفبا و حروف مختلفی رو شامل می‌شن؛ هر گام موسیقی، نتها و حروف مختلفی رو شامل می‌شه.
همچنین برای اطلاعات بیشتر تفاوت گام ، آرپژ و آکورد در رابطه با پیانو کتاب گام، آرپژ و آکورد های شکسته برای پیانو رو بهتون معرفی میکنیم که در لینک زیر میتونید جزئیات کتاب را مشاهده کنید.
خرید کتاب گام، آرپژ و آکورد های شکسته برای پیانو
