فهرست کتاب دلنوازان 2 مجموعه از آثار بزرگان موسیقی ایران
شماره | عنوان | دستگاه | صاحب اثر |
1 | پیش درآمد ماهور | ماهور | سعید هرمزی |
2 | ز فروردین | ماهور | یحیی زر پنجه |
3 | آن زلف سر کجت | ماهور | علی اکبر شیدا |
4 | ز دست محبوب | ماهور | غلام رضا رئیس |
5 | ز من نگارم | ماهور | غلامحسین درویش خان |
6 | چهار مضراب | ماهور | غلامحسین درویش خان |
7 | قهر و آشتی | ماهور | غلامحسین درویش خان |
8 | کوراغلی | ماهور | غلامحسین درویش خان |
9 | نوائی | نوا | آهنگ محی (تربت جام) |
10 | بهار دلنشین | اصفهان | روح الله خالقی |
11 | چهار مضراب اصفهان | اصفهان | احمد عبادی |
12 | رقص ژآله | اصفهان | حسین علی ملاح |
13 | سرگشته | همایون | همایون خرم |
14 | ضربی ترک | بیات ترک | فرهنگ شریف |
15 | ضربی سه گاه | سه گاه | فرهنگ شریف |
16 | صبحگاهی | چهارگاه | حسن کسائی |
17 | چهار مضراب چهارگاه | چهارگاه | احمد عبادی |
18 | تمرین چهارگاه | چهارگاه | نصرالله زرین پنجه |
19 | تمرین شور | شور | نصرالله زرین پنجه |
20 | تمرین بیات ترک | بیات ترک | نصرالله زرین پنجه |
21 | تمرین دشتی | دشتی | نصرالله زرین پنجه |
22 | دلشکن | دشتی | اکبر محسنی |
23 | ای ایران | شور | روح الله خالقی |
24 | بهار دلکش | ابوعطا | درویش خان |
25 | دل بردی از من | ابوعطا | محمد رضا شجریان |
26 | کاروان | شور | مرتضی محجوبی |
27 | الهه ناز | شور | اکبر محسنی |
28 | رفتم در میخانه | شور | تصنیف قدیمی |
29 | ای خفته روز | نوا | تصنیف قدیمی |
30 | اگر دل می بری جانا | بیات ترک | سماء حضور |
31 | ای یوسف خوش نام ما | بیات ترک | رکن الدین خان مختاری |
32 | همچو فرهاد | بیات ترک | تصنیف قدیمی |
33 | رنگ ترک | بیات ترک | اکبر محسنی |
34 | چو مرغ شب | شور | زیدالله طلوعی |
35 | پیمان شکن | شور | حبیب سماعی |
36 | چهار مضراب | دشتی | تصنیف قدیمی |
37 | رنگ دشتی | دشتی | نصرالله زرین پنجه |
38 | ای مه من | دشتی | تصنیف قدیمی |
39 | تمرین اصفهان | اصفهان | نصرالله زرین پنجه |
40 | نادیده رخت | اصفهان | تصنیف قدیمی |
41 | توشه عمر | اصفهان | مهدی مفتاح |
42 | به کنارم بنشین | همایون | مهدی خالدی |
43 | یادگار کودکی | همایون | علی تجویدی |
44 | زندگی جاوید (بخت بیدار) | اصفهان | اکبر محسنی |
45 | رقص سماع | نوا | مجید واصفی |
46 | شوق دیدار | شور | مجید واصفی |
47 | گلایه | دشتی | مجید واصفی |
48 | رقص مینیاتور | دشتی | مجید واصفی |
49 | رقص شرقی | شور | مجید واصفی |
50 | انتظار | اصفهان | مجید واصفی |
51 | بی قرار | اصفهان | مجید واصفی |
52 | تمرین اصفهان | اصفهان | مجید واصفی |
مقدمه دلنوازان 2 مجموعه از آثار بزرگان موسیقی ایران
کتاب دلنوازان (۲) منتخبی از آثار بزرگان موسیقی این مرز و بوم است که در ورای هر کدام از این آثار ارزشمند کوله باری از دانش، تجربه، احساس تکنیک و خلاقیت نهفته است کلید رمز موفقیت این اساتید داشتن احاطه کامل به چهارچوب ردیف موسیقی ایرانی میباشد و برهمین اساس آهنگهای جاودانه و ماندگار ساخته اند.
یکی از اهداف این کتاب آشنایی هنرجویان با این اساتید و آثار با ارزششان است.
تا مشق و اجرای آنها ما را به شناخت درونمایه و ویژگیهای آثار با ارزش گذشتگان نزدیک کند. هنرجویان برای پیشرفت در نوازندگی پس از دوره مقدماتی میتوانند با اجرای این تصانیف و قطعات تکنیک نوازندگیشان را ارتقا بخشند و در صورت تمایل میتوانند بعد از دوره تکمیلی، آموزش جهت آهنگسازی از این آثار الگوبرداری کنند.
البته تأکید بر الگوبرداری است نه کپی برداری چرا که در این الگوبرداری خلاقیت فردی هم دخیل است.
برای این که بدانیم چگونه یک اثر موسیقی جاودانه و تاثیر گذار میشود که میتواند مورد رد استفاده نسلهای بعد نیز قرار گیرد توضیح مختصری لازم است به طور مثال در تصنیف زفروردین استاد زرین پنجه در دستگاه ماهور آهنگ از گوشه درآمد شروع میشود.
بعد به گوشه های داد و شکسته برده میشود سپس فرود به، ماهور دلکش شور و در انتها از گوشه،خاوران فرود به ماهور میشود یعنی استاد با این فراز و فرودها آهنگ را دلنشین و زیباتر کرده است در آهنگ های دیگر هم کمابیش همین چارچوبها رعایت شده مثل تصنیف مرغ ،سحر پیش درآمد اثر استاد مرتضی نی داود و….
با رعایت این الگوها که بزرگان، موسیقی پایه گذار آن بوده اند میتوان آثار بدیع و دلنواز پدیدار آورد. در پایان از تمام دوستانی که برای چاپ این کتاب مرا یاری کرده اند سپاسگزاری میکنم.
مجيد واصفى
سعید هرمزی
شادروان سعید هرمزی در سال ۱۲۷۶ هجری خورشیدی در تهران متولد شد. نواختن تار را نزد برادرش که از شاگردان ممتاز میرزا حسینقلی استاد تار بود فرا گرفت و در سالهای آخر عمر به علت بیماری و کهولت سن به جای تاربیشتر با سه تار مانوس بود.
سعید هرمزی با اینکه از دوران جوانی دلباخته موسیقی بود به حکم آداب و رسوم زمان و قیدو بندهای اشرافی خانوادگی و مشاغل دولتی که داشت از پرداختن به موسیقی به صورت حرفه ای منع میشد.
چنانچه وقتی از او برای پر کردن صفحه دعوت میکردند با مخالفت خانواده روبرو می شد و ناچار از این کار صرف نظر میکرد شیوه سه تار نوازی هرمزی خاص خود او بود ناخنش بسیار ظریف، دست چیش بسیار با حالت بود به ردیف های موسیقی ایرانی تسلط کامل داشت و با سبکهای مختلف آواز آشنا بود.
سعید هرمزی با هنرمندان به نام روزگار خود مانند ابوالحسن صبا ، نورعلی خان برومند ، و …… محشور بود وجزء کسانی بود که ردیفهای درویش خان را می دانست استاد هرمزی هنگام مرگ قریب هشتاد سال از عمرش می گذشت.
غلامحسین درویش
در سال ۱۲۵۱ شمسی در یکی از خانواده های متوسط تهران پسری زاده شد که نامش را «غلامحسین» نهادند. حاجی بشیر طالقانی پدر غلامحسین سه تاره می نواخت. به همین مناسبت وقتی فرزندش به سنین ده یازده رسید او را به دسته موزیک دارالفنون»، سپرد.
… در این ایام وی به خط بین المللی موسیقی (نت) و وزنهای مختلف آشنا گشت. تکیه کلام حاجی بشیر در هنگام نامیدن دوستان کلمۀ درویش» بود که بعدها مکمل نام گشت و عنوان خانوادگیش شد غلامحسین یکی از نوازندگان خردسالی بود که به عنوان طبال به عضویت دسته موزیک عزیز السلطان در آمد و با درباریان مشهور گشت.
در این بین رفته رفته مهر خاصی به تار پیدا کرد و دروس مقدماتی را نزد پدرش آموخت و پس از مدتی به محضر درس آقامیرزا عبدالله و آقا حسینقلی راه یافت و به فراگرفتن تار و سه تار پرداخت. وی به تار مهر شدیدی می ورزید این بود که جداً به نواختن تار پرداخت و بهترین شاگرد آقا حسینقلی شد.
او به دستگاه موسیقی ایرانی احاطه کامل داشت مضرابی قوی و ریز داشت و چون در مدرسه موزیک نظام تعلیم دیده بود و با نغمات اروپائی آشنایی داشت آنها را با تکنیک خاصی در تار می نواخت که این شیوه نوازندگی اش نوظهور و بدیع به نظر می آمد و بر خلاف رسم متعارف واجد شور و هیجان بود.
او تحولاتی در موسیقی ایران پدید آورد که از میان آنها خلق فرم پیش درآمد، ضربی نمودن آوازهای ردیف و مستقل نمودن فرم چهار مضراب را میتوان نام برد.
یکی دیگر از اقدامات مهم او اضافه کردن سیم ششم به تار بود که با این کار، این ساز کاملتر شد. غلامحسین درویش به وسیله کمال السلطنه پدر ابوالحسن صبا به شعاع السلطنه پسر مظفرالدین شاه معرفی شد و همراه او به شیراز رفت و در آنجا با دختری به نام قمر وصلت کرد و پس از آن که مورد غضب شعاع السلطنه قرار گرفت به تهران آمد و در منزل خود کلاس موسیقی دایر نمود درویش خان در تهران در منزل خود کلاس موسیقی دایر نمود و به تعلیم تار پرداخت.
درویش خان با عارف قزوینی آشنایی پیدا کرد و در سلک اخوان صفائی درآمد و در انجمن اخوت ارکستری به وجود آورد. درویش خان دوبار برای پر کردن صفحه به اروپا رفته است و پیش در آمدهای زیادی در ریتمهای مختلف ساخته و رنگ و تصنیفهای زیادی نیز در دستگاههای مختلف ابداع نموده است.
درویش در شب چهارشنبه دوم آذرماه ۱۳۰۵ شمسی دراثر برخورد درشکه اش با اتومبیل و ضربه ای که به او وارد شده بود در گذشت و در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.
یادش گرامی باد
روح اله خالقی
در سال ۱۲۸۵ زمانی که پدرش میرزا عبداله خان خالقی در کرمان منشی فرمان فرما، والی ایالت بود به دنیا آمد. پدرش چندی نزد آقا رضا خان، داماد میرزا حسینقلی و زمانی پیش خود میرزا و چندی هم نزد درویش خان مشق تار کرده بود.
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آمریکاییها گذراند و در آنجا تحت تاثیر سرودهایی که تدریس میشد قرار گرفت شبهای تابستان به صدای ویولون همسایه شان (رکن الدین خان مختاری) گوش داد و در همان سال ها به خاطر آشنایی پدرش با میرزا غلامرضای شیرازی که از بهترین نوازندگان تار آن زمان بود آشنا شد.
او نواختن ویولون را نخست نزد میرزا رحیم شوهر عمه اش شروع کرد. در سال ۱۳۰۲ از اولین کسانی بود که در مدرسه موسیقی وزیری نام نویسی کرد و شاگرد کلنل علینقی وزیری شد و نواختن ویولن را پی گرفت و بعد از چند سال از همکاران وزیری و از آموزگاران مدرسه و موزیک نظام شد.
خالفی در کنار تحصیل موسیقی در مدرسه دارالفنون به آموختن ادبیات پرداخت و در سال ۱۳۱۳ از دانشسرای عالی کارشناسی ادبیات و فلسفه دریافت کرد و تا سال ۱۳۲۰ که به معاونت اداره موسیقی کشور و هنرستان عالی موسیقی منصوب شد معاون دفتر وزارت فرهنگ بود.
در اسفند ۱۳۲۲ انجمن موسیقی ملی ایران را با همکاری بیست تن از موسیقی دانان بنیان گذاشت وی در سال ۱۳۳۸ با بازنشسته کردن ،خود از ریاست هنرستان موسیقی که بنیان گذار آن بود کناره گیری کرد و به تلاش خود در جهت کارهای تحقیقی و آهنگ سازی تمرکز بیشتری داد. رهبری ارکستر گلها را نیز پذیرفت.
ضمن این که سرپرستی ارکستر شماره ۱ رادیو را همچنان به عهده داشت و برنامه های ساز و سخن، در توضیح و معرفی کامل ردیف موسیقی سنتی ایران و خصوصیات سازهای ایرانی و یادی از هنرمندان در تشریح زندگی و آثار هنرمندان برجسته موسیقی ایران را نوشت و اجرا کرد.
وی اولین کسی است که پس از وزیری در جهت تشریح و تثبیت تئوری موسیقی ایران گام برداشت و تلاش کرد . او برای آشنایی با موسیقی ملل به کشورهای تاجیکستان، ارمنستان آذربایجان، روسیه رومانی و فرانسه سفر کرد.
آخرین مسافرت خالقی در تیر ماه ۱۳۴۴ به منظور دیدار ،دخترش گلنوش و مداوای زخم معده اش بود که متاسفانه بازگشتی در پی نداشت و سرانجام در بیست و یکم آبان ۱۳۴۴ در شهر سالزبورگ دیده از جهان فرو بست.
تالیفات خالقی عبارتند از:
نظری به موسیقی (جلد (۱) (۱۳۱۶ نظری به موسیقی (جلد (۱۳۱۷۲، سرگذشت موسیقی ایران (جلد (۱)۱۳۳۳، سرگذشت موسیقی ایران (جلد (۲) ۱۳۳۵، موسیقی ایران ۱۳۴۲ سرگذشت موسیقی ایران (جلد (۳).
او آثار بسیاری در زمینه آهنگ سازی از خود به یادگار گذاشته است که از آن میان میتوان به سرود ای ایران، آمدی جانم به قربانت رنگارنگ ،۱، شب جوانی و ….. اشاره کرد.
یادش گرامی باد
احمد عبادی
احمد عبادی در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در تهران متولد شد. پدر او میرزا عبدالله گردآورنده ردیف سازی موسیقی ایران گذشته از دانش موسیقی در نواختن سه تار مهارت خاصی داشت گویند.
یکبار در جمع دوستان و آشنایان فقط با بکار بردن دست چپ قطعه ای را اجرا کرد. و ابوالحسن میرزای شاعر که در آن جمع حضور داشت این رباعی را در وصف سه تار زدن میرزا عبدالله سرود.
عبدالهی که شور سه تارش همی بیاست
با دست چپ همی بنوازد نوای راست
هر نغمه ای که خواست به یک دست می زند
بیهوده گفتند که یک دست بی صداست
احمد عبادی در کودکی در سن هفت سالگی پدر خود را از دست داد و نواختن سه تار را به سبک پدرش نزد خواهرانش مولود و ملوک فرا گرفت و بعدها با پنجه بسیار شیرین خود یاد پدر را زنده کرد و خود صاحب سبکی شد.
او در نواختن سه تار و کوک سه تار، ابداعاتی انجام داد که یکی از کارهای با ارزش اوست و در گنجیه تاریخ موسیقی ما به یادگار می ماند.
او هم چون نوای ساز خود اخلاق و سیرتی دلنواز داشت و در نواختن سه تار با مضرابهای شفاف و نواختن روی تک سیم مهارت خاصی داشت. بین جملات آواز و آهنگ به جای واخوان که بیشتر نوازندگان قدیم استفاده می کردند.
از سکوتهای بجا استفاده می کرد و اینها از ویژگیهای بارز کار اوست همچنین در کوک سه تار برای تنوع بیشتر در هر دستگاه کوک خاصی را ابداع کرد. و یکی از آخرین کارهای او آلبوم کوک سه تار میباشد که با نوازندگی و صداهای خودش کوکهای بسیار بدیع و جالبی را معرفی و اجرا نموده است.
او قطعات زیادی از خود به یادگار گذاشت که دو قطعه موجود در این کتاب از شاهکارهای استاد است. او در اسفندماه ۱۳۷۱ چشم از جهان فروبست و در امامزاده طاهر به خاک سپرده شد.
روحش شاد و روانش گرامی باد
همایون خرم
همایون خرم در سال ۱۳۰۹ در بوشهر به دنیا آمد مادرش به دلیل علاقه خاصی که به دستگاه «همایون» داشت این نام را برای وی انتخاب کرد خرم در هفت سالگی با تهیه یک نی لبک موسیقی را آغاز کرد و در ۱۱ سالگی در مکتب استاد ابوالحسن صبا نواختن ویلن را فرا گرفت.
در ۱۴ سالگی به صلاحدید «ابراهیم منصوری به رادیو رفت و اولین کار او با عنوان تکنوازی نوازنده چهارده ساله، اجرا شد و مورد استقبال شنوندگان قرار گرفت.
وی ضمن فراگیری نوازندگی و اصول فنی موسیقی از تحصیل علم نیز غافل نشد و تحصیلات عالیه خود را در رشته مهندسی برق ادامه داد.
خرم ضمن فعالیت در رادیو با برنامه گلها نیز همکاری تنگاتنگ داشت و آثار ارزنده ای از خود برجای گذاشت. استاد خرم سپس رهبری ارکستر شماره شش و دو رادیو را بر عهده گرفت.
وی مدتی نیز عضو شورای موسیقی رادیو بود و پس از آن سرپرستی ارکستر سازهای ملی را عهده دار شد استاد همایون خرم در طول فعالیت هنری خود با هنرمندان بسیاری از جمله زنده یاد حبیب الله بدیعی، مرحوم پرویز یاحقی»، «منصور صارمی»، «فرهنگ شریف جلیل شهناز جهانگیر ملک، امیر ناصر افتتاح»، «رضا ورزنده»، «مجید نجاهی»، «فضل الله توکل»، «حسین قوامی «محمود محمودی خوانساری»، «محمدرضا شجریان»، «عبدالوهاب شهیدی، احسین خواجه امیری و غیره همکاری داشته است.
از آثار این هنرمند میتوان به مینای شکسته تو ای پری کجایی رسوای زمانه غوغای ستارگان بگذر از کوی ما پیک سحری، طاقتم ده راز دل خسته دلان و غیره اشاره کرد.
استاد حسن کسائی
استادش مهدی توانی شاگرد نایب اسداله نی زن اصفهانی بود نوائی تنها کسی بود که بعد از استادش نی را خوش می نواخت و به شعر و شاعری علاقه داشت. نوائی در سال ۱۳۲۶ در اصفهان درگذشت و شاگردی به نام حسن کسائی از خود به یادگار گذاشت که امروز نوازنده نی و استادی بزرگ است. حسن کسائی سال ۱۳۰۵ در اصفهان متولد شد از کودکی صدایی خوش داشت.
خردسال که بود نی لبک می زد و پدرش که ذوق او را در موسیقی دریافت وی را تحت تربیت مهدی نوایی گذاشت که رموز نی، این ساز ساده و خوش صدای بی پیرایه شبانی ایران را به او بیاموزد.
کسانی از این چوب خشک نغمه هایی بیرون میدهد که در دل شنونده تاثیر شگرف دارد کسائی در نواختن نی سبکی خاص دارد که بسیار متنوع و جالب است.
ساز او مجموعه ای از هنر و ذوق و لطف است کسائی مدت ها با موسسه رادیو همکاری داشت و اغلب برنامه گل های اولیه مزین به صدای نی کسایی است.
قطعه صبحگاهی را استاد فرهنگ شریف با اقتباس از ملودی استاد حسن کسائی گسترش داده و در چهارگاه RE اجرا نموده اند.
نصر الله زرین پنجه
در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد ۱۳ ساله بود که نزد ربیع خان به نواختن تار مشغول شد. روزی به هنگام نواختن تار حسین هنگ آفرین رئیس موزیک ذوق او را پسندید و به شاگردی خود پذیرفت.
بعدها از خدمت موزیک ارتش استعفا داد و موقعی مناسب بود که هنر خود را تکمیل کند چندی از مرتضی نی داود و یحیی زرین پنجه و علی اکبر خان شهنازی تعلیم گرفت.
تا اینکه با موسی معروفی آشنا شد. و از ردیفهای ایشان فیض کامل برد. در سال ۱۳۲۰ که در هنرستان موسیقی کلاسهایی تأسیس شد در آن کلاس از حسین سنجری تعلیماتی گرفت. هنگامی که ارکستر انجمن موسیقی ملی تشکیل شد از اولین نوازندگانی بود که در این ارکستر شرکت کرد.
زرین پنجه هنر آموز هنرستان ملی شد و در تدریس کتابهای تار و سه تار از انتشارات آن هنرستان سهم بسزایی داشت اتودها و آهنگهایی که برای تار نوشته و در این کتاب به چاپ رسیده برای هنرجویان بسیار مفید است زرین پنجه سال ها با رادیو همکاری داشت و رهبر ارکستر سازهای ایرانی رادیو بود.
آهنگ های بسیاری ساخت که بارها از رادیو اجرا شده است. در برنامه های ساز و سخن مدتی با همکاری روح الله خالقی ساز می نواخت وی در هنرستان شاگردان خوبی تربیت کرد. از او دو دختر بجای مانده که هر دو از هنرستان موسیقی ملی فارغ التحصیل شده اند.
مهین زرین پنجه پیانو و شهین زرین پنجه ویلن می نوازند. این دو خود هستند نصر الله زرین پنجه مردی درستکار خجول و اهل تظاهر نبود. و به کار تدریس موسیقی بسیار بهترین یادگار پدر هنرمند.
علاقه مند و دلسوز بود سبک نواختنش طریقه خاصی داشت و نغمات ردیف قدما را به روش مطلوبی می نواخت. زرین پنجه در تاریخ ۱۳۶۰/۹/۲۵ در گذشت.
روحش شاد باد
مجید واصفی در سال ۱۳۴۴ در تهران متولد گردید مقدمات موسیقی و آموزش کلاسیک تار و ردیف میرزا عبدالله را نزد استاد زیدالله طلوعی فرا گرفت و سپس برای پیشرفت بیشتر و آشنایی به سبک دیگر نواختن تار را نزد استاد حسین علیزاده ادامه داد.
و برای گردآوری، رنگ ضربی و تصنیفهای قدیمی نزد استاد اصغر بهاری رفت و بسیاری از قطعات قدیمی را ضبط و به نت درآورد فعالیت های وی به چند دسته تقسیم میشود
- گرداوری کتابهای دلنوازان یک دو سه و چهار.
- تنظیم و آهنگ سازی آلبوم های (بهار دلکش) با صدای آقای مهدی فلاح (گل من با صدای ایرج خواجه امیری (رونا) و دل بیقرار با صدای خانم هوروش خلیلی – نوای سحر – بغض عشق – کوچه ی عشق – ترانه شو فریاد مرا و …
همچنین کنسرت های متعددی در ایران و خارج از کشور فرانسه سوئیس استرالیا و…..) اجرا نموده است.
خرید آنلاین کتاب دلنوازان 2 مجموعه از آثار بزرگان موسیقی ایران
در همین سایت دلشاد موزیک شما میتوانید دلنوازان 2 مجموعه از آثار بزرگان موسیقی ایران را به صورت آنلاین خریداری کنید.
همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید.
برای دیدن همه کتابها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.