کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

فهرست کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

دستگاه شور

• چهار مضراب شور (۱)
•  چهار مضراب شور (۲)
• چهار مضراب شور .(۳)
• چهار مضراب شور .(۴)
• چهار مضراب حسینی

 آواز ابوعطا

• چهار مضراب ابو عطا (۱)
• چهار مضراب حجاز
• چهار مضراب ابو عطا (۲)
• چهار مضراب ابو عطا (۳)

 آواز بیات ترک

• چهار مضراب بیات ترک (۱)
• چهار مضراب بیات ترک (۲)
• چهار مضراب بیات ترک (۳)
• دو ضربی بیات ترک
• رنگ بیات ترک

آواز افشاری

• رقص قاسم آبادی افشاری
• چهار مضراب افشاری (۱)
• چهار مضراب افشاری (۲)

آواز دشتی

• کاروان
• زرد ملیجه
• در قفس
• کوهستانی
• چهار مضراب دشتی (۱)
• تمرین دشتی
• به یاد گذشته
• چهار مضراب دشتی (۲)
• چهار مضراب عشاق
• چهار مضراب دشتی (۳)

 دستگاه سه گاه

• چهار مضراب سه گاه (۱)
• سامانی
• زنگ شتر
• بهارمت
• چهار مضراب سه گاه (٢)
• چهار مضراب سه گاه (۳)
• چهار مضراب مخالف سه گاه (۱)
• چهار مضراب مخالف سه گاه (۲)

دستگاه چهارگاه

• چهار مضراب چهارگاه (۱)
• چهار مضراب منصوری
• چهار مضراب چهارگاه (۲)
• چهار مضراب چهارگاه (۳)
• ۴۰ چهار مضراب مخالف چهارگاه.
• .۴۱ چهار مضراب چهارگاه (۴)
• .۴۲ چهار مضراب چهارگاه (۵)
• ۴۳ چهار مضراب حصار .

دستگاه ماهور

• چهار مضراب ماهور (۱)
• چهار مضراب ماهور (۲)
• چهار مضراب ماهور (۳)
• چهار مضراب دلکش .(۱)
• چهار مضراب ماهور (۴)
• چهار مضراب ماهور (۵)
• چهار مضراب دلکش (۲)

دستگاه همایون

• باوی
• چهار مضراب همایون (۱)
• چهار مضراب همایون (۲)
• چهار مضراب همایون (۳)
• به زندان
• چهار مضراب همایون (۴)

آواز بیات اصفهان

• چهار مضراب اصفهان (۱)
• چهار مضراب اصفهان (۲)
• چهار مضراب اصفهان (۳)
• چهار مضراب اصفهان (۴)
• چهار مضراب اصفهان (۵)
• چهار مضراب عشاق اصفهان
• تمرین عشاق اصفهان

دستگاه نوا

• چهار مضراب نوا (حکایت)
• چهار مضراب نوا (۲)
• چهار مضراب نوا (۳)
• چهار مضراب نوا (۴)
• چهار مضراب نهفت (۱)
• چهار مضراب نهفت (۲)

دستگاه راست پنجگاه

• چهار مضراب راست پنجگاه

 

یادداشت ناشر کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

درباره ی زنده یاد ابوالحسن صبا بسیار نوشته اند و گفته اند. او را به به حق موسیقی دان، آهنگساز و ملودی پردازی توانا ردیف نوازی مسلط به دستگاه های موسیقی ایرانی، نوازنده ای کم نظیر، آموزگاری پر شور و پژوهشگری خستگی ناپذیر و… دانسته اند.

صرف نظر از تمام این ویژگی ها، اصالت هنری صبا بی تردید یکی از ویژگی های بارز شخصیت اوست. او از معدود هنرمندان موسیقی این دیار است.

به رغم موانع و مشکلات تاریخی و اجتماعی و نیز چیرگی سلیقه های سطحی و تفننی در عرصه های هنری زمان خویش – به ویژه موسیقی – به پاسداری از میراث هنرملی موسیقی ایرانی برخاست و با ایمان و تلاشی خلل ناپذیر و پی گیر، گوهری دردانه ی وجودش را وقف پیشرفت و اعتلا و اشاعه ی این هنر نمود.

صبا ضمن وفاداری عمیق و استوار به سنت های دیرینه ی موسیقی ایرانی و با دانش و تبحری که در این زمینه داشت، یک بدعت گذار بود و به هر کاری که دست می زد و به آنچه که می ساخت و می آفرید جلوه ای نو می بخشید و آن را حد کمال و زیبایی می رساند.

حاصل این تلاش، پیوندی احترام انگیز بود بین گذشته و حال موسیقی ایرانی. او همواره با نگاه به گذشته، قدم به پیش می گذاشت و موج بلندی بود که از دریای سنت بر می خاست.

صبا با شخصیت ممتار هنری و با خلق و خوی فروتن، مهربانی، وارستگی و بلند نظری اش، هم به عنوان یک هنرمند وهم در مقابل یک مربی، نقشی ماندگار در تاریخ موسیقی ایران به جای نهاد که ثمرات پر برکت آن – اگر به درستی و از روی انصاف باز شناخته شود – می تواند دست مایه ی امروز و چراغ راه آینده ی موسیقی ما باشد.

برای آشنایی بیشتر هنرجویان با شیوه نوازندگی سه تار استاد صبا، مقاله ای از داکتر تقی تفضلی را که نخستین بار در مجله ی موسیقی (شماره ی 18 ، دوره ی سوم، بهمن ماه 1336) چاپ شده، در این جا می آوریم.

سه تار صبا

داکتر تقی تفضلی

 

توضیحات درباره کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

به نظر نگارنده ی این سطور درگذشت مرحوم صبا که در آموختن و نواختن اغلب سازهایی ایرانی استادی متبحر و بی نظیر بود، از همه بیشتر ضایعه ی عظیم و تدارک ناپذیری برای سه تار به شمار می رود.

زیرا در میان جمعی که در این ایام سه تار می زنند، استاد مسلم و منحصر به فرد سه تار، مرحوم صبا بود.

غرض ما از استاد مسلم و منحصر به فرد این نیست که غیر از صبا که متاسفانه در گذشت و به جهان باقی شتافت در بین معاصرین ماکسی خوب سه تار نمی زند یا قادر نیست که سه تار تعلیم دهد، بلکه منظور ما این است که هیچ کس به قدر مرحوم صبا با سه تار آشنایی نداشت و به قدر او برای سه تار زحمت نکشیده بود و به خوبی او سه تار درس نمی داد. صبا بسیار استادانه سه تار می نواخت.

اولین سازی که صبا با آن آشنایی پیدا کرده سه تار بود. صبا هنوز کودکی خرد سال بود که پدرش کمال السلطنه او را برای مشق سه تار به منزل مرحوم آقامیرزا عبدالله برد.

آنان که با موسیقی ایرانی سروکار دارند و به خصوص با سه تار اشنا هستند می دانند که آقا میرزا عبدالله ( پدر استاد عبادی که در این ایام به حق و انصاف بهترین و مشهور ترین نوازنده ی سه تار می باشد) بزرگترین استاد سه تار در قرن اخیر بوده و یکی از شریف ترین مردان عصر خویش به شمار می آمد.

صبا در دوران کودکی که معمولا جان آدمی مستعد درک همه گونه الهام است در محضر چنان استاد بزرگواری سه تار نواخت و درس صفا و محبت گرفت.

دوران درس مرحوم میرزا در دل وجان صبا اثری عمیق به جا گذاشت و همیشه از آن یاد می کرد. صبا از منزل و باغ مرحوم میرزا که گویا در سرآب سردار بوده است و از طرز سه تار نواختن آن پیرمرد روحانی که چگونه با آن قیافه ملکوتی و سبیل های سفید، دو زانو می نشسته و درس می داده است برای من حکایت های بسیار شیرین و دلکش نقل کرده است.

او جمله می گفت گاهی مرحوم میرزا پس از انکه مدتی برای خود سه تار می زد، از خود بی خود می شد «سه تار اورا بر می داشت و به عالمی دیگر می برد»، آن وقت از سه تار صدایی برمی خاست که از این عالم نبود، دریچه ای از بهشت به روی ما گشوده می شد و زمزمه ی فرشتگان را به گوش جان می شندیم.

قریب به پنج سال صبا صبح های زود به منزل میرزا رفت و سه تار تعلیم گرفت. آقای خالقی در شرحی که در مجله ی تهران مصور به عنوان «خاطراتی از صبا» نقل کرده اند، پس از آنکه ایامی را که با صبا در مدرسه ی امریکایی تحصیل می کرده اند یادآوری می کنند، می نویسند:

«در آن وقت که صبا 12 سال داشت همشاگردی هایش می گفتند که خوب سه تار می زند.»

بعدها صبا به محضر درویش خان راه یافت. سه تار صبا که استخوان بندی و تن و جانش در مکتب مرحوم میرزا پرورش یافته بود از سه تار ضربی و شیرین درویش خان چاشنی گرفت.

استاد بزرگوار آقای موسی خان معروفی شبی در منزل خودشان برای من نقل کردند که در سال 1336 قمری یعنی چهل و یک سال قبل کمی تار می زدم. در آن ایام آموختن و نواختن ساز به جهاتی به راحتی این روزها فراهم نبود.

عمویم که در من استعدادی دیده بود اصرار داشت مرا نزد استادی بیبرد، ولی من تمایلی نشان نمی دادم. تا اینکه یک روز عصر عمویم به منزل ما آمد و به عنوان این که می خواهیم باهم به گردش برویم مرا از منزل بیرون برد.

قدم زدن به خیابان خیام امروز نزدیک خانقاه به مقابل پارک ظل السلطان رسیدیم. در آنجا توقف کردیم. عمویم خانه ای را در زد که از شکاف در و پشت بام آن بوی گل به مشام می رسید.

در را باز کردند. عمویم بدون اینکه اسمی از صاحب خانه ببرد پرسید اقا تشریف دارند؟ اقا منزل تشریف داشتند و مارا پذرفتند.

وارد باغ مصفایی شدیم که مانند یک دسته گل زیبا می درخشید. فضای خانه را همه جا گل فرا گرفته بود و انواع گل ها که به یکدیگر پیوند شده بود جلوه ی عجیبی داشت.

نسیم معطری از گل ها برمی خاست و فضا را عطر آگین می ساخت. به راستی که از بوی گل سرمست شدیم. مارا به اتاقی بردند. در بالای اتاق مرد موقری نشسته بود و سه تار می نواخت، آن مرد درویش خان بود.

بلافاصله فهمیدم عمویم مرا به بهانه ی گردش به محضر دری درویش خان آورده است. کی آن طرف تر می گرفت و راک هندی می نواخت. آن جوان ابوالحسن خان صبا بود. صبا در آن ایام جوانی 14 ساله بود.

ضبا 55 سال زندگی کرد و تاآخرین روزهای عمرش از سه تار زدن و تعلیم دادن سه تار دست نکشید. بنابراین، آن که ما گفتیم کسی به قدر مرحوم صبا به سه تار آشنایی نداشت و به قدر او برای سه تار زحمت نکشیده بود، مبالغه نکرده ایم.

 

خصوصیات سه تار صبا: پوزیسیون دست ها

صبا به پوزیسیون صحیح دست معتقد بود و آن را توصیه می کرد. به وضع قرار گرفتن انگشت ها بر روی دسته ی سه تار توجه داشت و به خوصوص برای طرز قرار گرفتن دست راست بر روی صفحه ی سه تار اهمیت خاصی قابل بود.

چون دسته ی سه تار معمولا بلند تر از دسته ی تار است طبعا در سه تار پرده ها فاصله ی بیشتری پیدا می کنند و به مناسبت این که دسته ی سه تار نازگ تر از دسته ی تار است، در دست گرفتن سه تار و وضع انگشتان بر روی ان مشکل تر و حساس تر می شود.

علاوه بر این چون در سه تار ( برخلاف تار که ظاهرا مضراب در آن نقش موثری دارد) کار پنجه مهم تر از مضراب است و مقداری از کار مضراب را پنجه انجام می دهد و به خصوص به جهت آن که در سه تار به پنجه کاری به قطعه حالت داده می شود، قرار گرفتن دست بر روی سه تار مورد توجه قرار می گیرد.

صبا در دست چپ سه تار را به قسمتی می گرفت که پنجه برای اجرای قطعات مختلف آمادگی داشت. گاهی در بعضی چهار مضراب ها انگشت شست را از پشت به روی دسته ی سه تار می آورد و از طرف بالا پرده ها را می گرفت و در کمال قدرت و راحتی کار می کرد.

دست راست را در فاصله ی معینی بین خرک و دسته بر روی صفحه ی سه تار می گذاشت و برخلاف عده ای از نوازندگان که در وقت نواختن انگشتان دست راست را آزاد می گذارند، انگشت وسط را برروی صفحه ی سه تار تکیه می داد.

این تکیه گاه برای اجرا کردن مضراب های چپ و راست صبا که تمام آن حساب داشت و اگر چند ساعت متوالی سه تار می نواخت، یک مضراب چپ و راست آن بی قاعده نبود، ضروری به نظر می رسید. انگشت سبابه را بیشتر از سایر نوازندگان خم می کرد و به سمت کف دست می برد و در نتیجه از برخورد آن با سیم صدای لطیف تری بر می خاست.

صبا پوزیسیون دست راست را هرگز عوض نمی کرد و دست خود را بر روی صفحه ی سه تار حرکت نمی داد و کاری را که بعضی از نوازندگان با جلو و عقب بردن دست به سمت دسته و خرک سه تار می کنند، با قوی و ضعیف نواختن مضراب های چپ و راست به بهترین وجهی انجام می داد. در وقت نواختن چهار مضراب ها بدون آن که پوزیسیون دست عوض شود، انگشت صبا با قدرت و چابکی خاصی به سیم بم بالا می خورد و در فضا خطی بیضی مانند ترسیم می کرد که واقعا تماشایی بود.

 

مضراب چپ و راست

مهم ترین نکته ی سه تار صبا و چیزی که سه تار صبا را از معاصرینش متمایز می ساخت و موجب رجحان و امتیاز او بر دیگران بود، مضراب های چپ و راست صبا بود.

نویسنده ی این سطور به جریت می تواند بگوید که در بین کلیه ی نوازندگان سه تار هیچ کس مثل صبا مضراب های چپ و راست را مرتب و صحیح اجرا نمی کرد.

بسیاری از نوازندگان سه تار به مضراب چپ توجهی ندارد و فقط در نتیجه ی ممارست و زیاد زدن دست بدون آن که خود متوجه باشند مضراب های چپ را بی ترتیب و بی قاعده اجرا می کنند.

مضراب های صبا حسابی دقیقی داشت، به این ترتیب که مثلا اگر یک ردیف آواز را از اغاز تا پایان آن اجرا می کرد در تمام قسمت ها به کلیه ی مضراب های چپ و راست آن توجه داشت.

یعنی اگر آن ردیف را به شما تعلیم می داد یا از او درباره ی آن سوالی می کردید به شما جواب می داد که مثلا این قسمت را چگونه با چند مضراب راست و چپ باید نواخت. این همه دقت و آشنایی شگفت آور بود.

صبا سیلاب های شعر را مضراب راست که قوی ترین است می نواخت و به شاگردانش توصیه می کرد. مثلا در اجرای یک بیت شعر هرگز پای مضراب چپ را به میان نمی آورد، ولی در مورد نت یا زینتی که خارج از سیلاب شعری باشد یا مضراب چپ کار می کرد.

در اغلب موارد دو مضراب راست و یک چپ پشت سر هم قرار می گرفت، ولی در بسیاری موارد هم به خصوص دستور می داد که مثلا سه راست و سه چپ مساوی پشت سرهم بزنید.

یکی از مواردی که صبا ترکیب دو مضراب راست و یک چپ را به کار می برد در دستگاه ماهور بود. مثلا وقتی برای نواختن عراق و آشوراوند، از مقدمه ی ماهور از بالا تا آخرین پرده های پایین دسته با همان ترکیب دو راست و چپ پایین می آمد، حرکت انگشتان صبا برروی سه تار و صدای مرتب و منظم مضراب ها بسیار جالب بود.

انگشت صبا در نواختن چپ و راست ها نرمش خاصی پیدا کرده بود. مثل این بود که بندهای انگشت سبابه ی صبا بیشتر از معمول نرم بود و در اختیارش قرار می گرفت. با کم وبیش خم و راست کردن انگشت، طرز برخورد ناخن را با سیم عوض می کرد و با ضعیف و قوی زدن مضراب ها لطیف ترین صداها را از سه تار بیرون می آورد.

دست صبا با همین مضراب های چپ و راست صحیح و منظم پختگی خاصی پیدا کرده بود که در نتیجه سه تارش با سه تار سایرین که به قول خود صبا اکثرآ شلوغ ساز می زنند، تفاوت بسیار داشت.

صبا پس از آن که با تکنیک صحیح سه تار را به شاگردانش می آموخت همیشه می گفت اگر دو سه ماه با روش صحیح کار کنید و مضراب های چپ و راست را مرتب بنوازید، دست شما به درست ساز زدن عادت خواهد کرد و خود شما از شلوغ سه تار زدن احترار خواهید جست.

 

تکیه ها در سه تار صبا

صبا در اجرای تکیه ها سبک خاصی داشت که با سبک قدما متفاوت بود. هیچ کس مثل او تکیه ها را به آن صورت اینکار آمیز و آن پختگی و پری اجرا نمی کرد.

گویا ان تکیه ها را از فلوت گرفته، ابتدا به ویلن منتقل ساخته و بعدها به سه تار آورده بود. به نظر ما تنها کسی در اجرای این تکیه ها تاحدی موفق شده بود و با مضراب های چپ و راست آن تکیه ها را کم و بیش (البته نه به خوبی و پختگی صبا) اجرا می کرد، مرحوم عبدالحسین شهنازی بود.

صبا اصولا به ارتعاش زیاد و خارج از لزوم معتقد نبود و به همین مناسبت در مورد تری [تریل] برخلاف رسم معمول که با علامتی آنرا مشخص می کنند و نوازنده را آزاد می گذارند، او مقدار تکراری را که لازم می دانست نت های آن را می نوشت و نوازنده را محدود می ساخت. مثل این بود که ارتعاش زیاد را با حالت موسیقی ایرانی سازگار نمی دانست.

 

سه تار صبا ضربی بود

سه تار صبا بسیار ضرب داشت. شاید بعضی خیال کننده که تذکر به این که ساز صبا ضربی بود مطلب زایدی است، زیرا موسیقی بدون ضرب نمی تواند مفهومی داشته باشد.

ولی آنان که با موسیقی آشنایی کامل دارند و دارای گوش ظریفی هستند می دانند که در عین حال که ضرب یکی از اساسی ترین ارکان موسیقی می باشد، ساز عده ای از نوازندگان فاقد ضرب است یا الااقل ضرب آن صحیح نیست.

موضوع ضربی نبودن بعضی سازها و درست نگرفتن پرده ها و به عبارت دیگر خارج زدن، به خصوص در مورد کسانی که ساز های آرشه ای را بدون سابقه ی سلفژ می نوازند و به قدر کفایت استعداد فطری ندارد، مصیبت بزرگی است که جای شرح و بحث آن در این مقاله نیست.

به هر حال صبا سه تار را بسیار ضربی می زد و گویا این هنر را از درویش خان آموخته بود. زیرا به قرار معلوم مرحوم درویش که سه تار را بسیار شیرین و ذوقی می نواخته است در ضرب و نواختن چهارمضراب ها به خصوص تخصص بزایی داشته است، حتا معمولا در آخر هر آواز که ردیف آن را غالبا مختصر می گرفته هفت یا هشت قطعه ضربی می نواخته است.

 

صبا بسیار نرم و ملایم سه تار می نواخت

سه تار صبا بسیار نرم و ملایم بود. مرحوم درویش خان که سه تار را بسیار نرم و صوفیانه می نواخته، مکرر می گفته که «بعضی از ساز زن ها مثل این است که با ساز کشتی می گیرند، در صورتی که هر سازی صدایی و انداره ای دارد.

مرحوم صبا با ساز کشتی نمی گرفت و از سه تار همان صدایی را مه اندازه اش بود بیرون می آورد. اندازه ی سه تار صدای ملایم و لطیفی است که با ساختمان سه تار که ساز ظریفی است و پوست ندارد دو لا ناخن آن را می نوازند، مناسب دارد.

در بسیاری از موارد صدای ملایم و نرم سه تار موجب رجحان آن بر سایر سازها می گردد. آن جا که بار غمی خاطری را خسته کرده است شاید نوای ملایم سه تار مناسب ترین داورها باشد و شاید اگر کسی بخواهد از جدایی شکایت کند و به یادرفتگان و درو ستداران «لب سرچشمه ای و طرف جویی، نم اشکی و با خود گفت و گویی» داشته باشد از سه تار سازی مناسب تر نباشد.

یکی از خصوصیات صدای نرم و ملایم سه تار این است که بعد از نی که ظاهرا از هر سازی به طبیعت نزدیکتر است و در صورتی که آنرا خوب بنوازند مثل این است که شیرین ترین و گیراترین آواز ها را با عالی ترین و لطیف ترین ساز ها درهم آمیخته باشند، تنها سازی که می شود نواخت و گوش کرد سه تار است.

و شاید به مناسبت همین نرمی و ملایمت صدا باشد که سه تار بد را هم می توان شنید، در صورتی که سازهای دیگر را تا خوب ننوازند قابل شنیدن نیست. مثلا ویلن ر اگر بد بنوازند، شنونده ی بی چاره را به بزرگترین ناراحتی ها و مصیبت ها دچار می سازند. صدای ملایم سه تار در دل شنوندگانی که آنرا درک کنند و می پسندند، بیشتر از ساز های دیگر تاثیر می کند.

اگر صدای ملایم سه تار برای برانگیختن احساسات پرشور و طوفا زا مساعد نباشد برای منعکس ساختن ناله های عاشقانه و رقت افزا مناسب ترین سازها است.

سه تار صبا علاوه بر نرمی و لطافت، روشنی و پاکیزگی خاصی داشت که از صفای باطنی او مایه می گرفت.

 

آنچه از سه تار صبا به یادگار مانده است

آقای داکتر پزشکان که با موسیقی آشنایی دارند و از دوستان بسیار نزدیک مرحوم صبا می باشند و در این سال های اخیر بیش از همه با صبا مانوس بودند در مواقعی که صبا منزل ایشان بوده است، یا ایشان منزل صبا بوده اند، و صبا سر ذوق بوده و حالی داشته و سه تار می نواخته است، چند نوار گرفته اند.

این نوار ها عبارتند از آوازهای شور، همایون، ابوعطا، افشاری و ماهور. اغلب این نوارها به ضرب استاد بی نظیر آقای حسین تهرانی همراه است و گاهی هم صبا تنها سه تار زده است.

تمام این نوار ها بسیار عالی است، به خصوص دستگاه ماهور که در اول آن صبا چهار مضراب معروف ماهور را که از شاهکارهاست نواخته است.

 

چند ردیف آواز

صبا در ردیف های آواز برای شور و ماهور و همایون اهمیت خاصی قایل بود و معتقد بود اگر کسی این سه دستگاه را صحیح و خوب بنوازد در نواختن سایر آوازها دچار اشکال نخواهد شد.

ردیف آواز همایون را برای سه تار به کمک دوست و شاگردش آقای داریوش صفوت نوشت که اماده برای چاپ است.

صبا می خواست که این ردیف را برای یکی از موسیقی دانان قدیمی بنوازند تا اگر گوشه ای از آن افتاده باشد اصلاح کند، ردیف آواز شور را آن طوری که می خواست در سه تار بنوازد به یکی از شاگردانش آموخته بود و قصد داشت نت آنرا بنویسد.

صبا خیال داشت برای سه تار دستوری تهیه کند و ردیف کلیه ی آوازها را بنویسد، ولی عمرش وفا نکرد.

تقدیم به استادانم:

هوشنگ ظریف

حسین علیزاده

یادداشت مولف کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

از زمانی که نواختن تار و سه تار را شروع کردم، آرزو داشتم قطعات استاد ابوالحسن صبا را بنوازم؛ قطعات آن استاد را از روی کتاب هایی که خود برای ویلن نوشته بود اجرا می کردم، تا این که تصمیم گرفتم این قطعات را برای تار و سه تار تنظیم کنک.

چرا که استاد صبا در نوازندگی سه تار یکی از بهترین های موسیقی ما محسوب می شود و در نواندگی یان ساز دارای شیوه  و سبک خاص خود است. بعضی از قطعاتی که ایشان به سه تار اجرا کرده اند نیز در این مجموعه آورده شده است.

این مجموعه شامل سه بخش است: قطعات اجرایی توسط خود استاد، قطعات تنظیم شده از روی کتاب های ویلن (ردیف ابوالحسین صبا) و قطعات باز نویسی شده از روی دوره ی اول سه تار و تار (ردیف ابوالحسین صبا).

قطعات تنظیم شده به نزدیکترین نت انتقال داده شده و سعی شده است تا حدی امکان از تغییر نت های و اخوان خودداری شود. در تنظیم قطعات سعی شده است از تکنیک هایی که خود استاد استفاده می کردند استفاده شود.

نکته ی قابل توجه در مورد پایه ی چهار مضراب ها این است که چارچوب اکثر پایه ها از (      ) پیروی می کند. لازم می دانم از استاد عزیزم آقای مسعود شعاری و کلیه ی دوستانی که کاست های اجرایی استاد را در اختیارم گذاشته تشکر و قدردانی کنم.

همچنین از آقای محمد موسوی به خاطر مساعدت در نشر این کتاب سپاس گزارم.

حسین مهرانی

زمستان 1379

 

منابع

1. قطعه ی 1 (چاپ مضراب شور 1)، قطعه ی 27 (چهار مضراب دشتی 3)، قطعه ی 28 (چهار مضراب سه گاه 1)، قطعه ی 42 (چهار مضراب چهارگاه 5)، قطعه ی 43(چهار مضراب حصار)، قطعه ی 60(چهار مضراب بیات اصفهان 4) قطعه ی 61( چهار مضراب بیات اصفهان 5)، قطعه ی 62(چهار مضراب عشاق اصفهان)، قطعه ی 67 (چهار مضراب نو 41)، قطعه ی 68 (چهار مضراب نهفت 1)، قطعه ی 69 (چهار مضراب نهفت 2) از روی اجرای خصوصی نت شده است.
2. قطعه ی 4 (چهار مضراب شور4)، قطعه ی 9 (چهار مضراب ابوعطا 3)، قطعه ی 12 (چهار مضراب بیات ترک 3)، قطعه ی 17 (چهار مضراب افشاری 2)، قطعه 25 (چهار مضراب دشتی 2)، قطعه ی 32( چهار مضراب سه گاه 2)، قطعه ی 33 (چهار مضراب سه گاه3)، قطعه ی 39 (چهار مضراب چهارگاه 3)، قطعه ی 41 (چهار مضراب چهارگاه 4)، قطعه 46 (چهار مضراب ماهور 3)، قطعه ی 47(چهار مضراب دلکش1)، قطعه ی 52( چهار مضراب همایون 1)، قطعه ی 53( چهار مضراب همایون2)، قطعه 59(چهار مضراب بیات اصفهان 3) از روی کتاب دوره ی اول ویلن، ردیف ابوالحسن صبا تنظیم شده است.
3. قطعه ی 2 (چهار مضراب شور 2)، قطعه ی 5(چهار مضراب حسینی)، قطعه ی 6(چهار مضراب ابوعطا 1)، قطعه ی 11(چهار مضراب بیات ترک 2)، قطعه ی 16 (چهار مضراب افشاری 1)، قطعه ی 22(چهار مضراب دشتی 1)، قطعه ی 26 (چهار مضراب عشاق)، قطعه ی 30(زنگ شتر)، قطعه ی 34 (چهار مضراب مخالف سه گاه 1)، قطعه 36 (چهار مضراب چهارگاه 1)، قطعه 37 (چهار مضراب منصوری)، قطعه ی 40 (چهار مضراب مخالف چهارگاه)، قطعه 48 (چهار مضراب ماهور 4)، قطعه ی 54 (چهار مضراب همایون 3)، قطعه ی 57 (چهار مضراب بیات اصفهانی 1)، قطعه ی 65 (چهار مضراب نوا 2)، قطعه ی 66 (چهار مضراب نوا 3)، قطعه ی 70(چهار مضراب راست پنجگاه) از روی کتاب دوره ی دوم ویلن، ردیف ابوالحسن صبا تنظیم شده است.
4. قطعه ی 3 (چهار مضراب شور 3)، قطعه ی73 (چهار مضراب حجاز)، قطعه ی 8 (چهار مضرابو عطا 2)، قطعه ی 10 (چهار مضراب بیات ترک 1)، قطعه ی 13 (دو ضربی بیات ترک)، قطعه ی 14 (رنگ بیات نرک)، قطعه ی 15 (رقص قاسم آبادی «افشاری»)، قطعه 18 (کاروان)، قطعه 19 (زرد ملیجه9، قطعه 20 (در قفس)، قطعه ی 21 (کوهستانی)، قطعه ی 23 (تمرین دشتی)، قطعه ی 24 (به یاد گذشته)، قطعه ی 29 (سامانی)، قطعه ی 31 (بهار مست)، قطعه 38 (چهار مضراب چهارگاه 2)، قطعه ی 44 (چهار مضراب ماهور 1)، قطعه ی 45 (چهار مضراب ماهور 2)، قطعه ی 55 (به زندان)، قطعه ی 58 (چهار مضراب بیات اصفهان 2)، قطعه ی 63 (تمرین عشاق اصفهان)، قطعه ی 64 (چهار مضراب نوا «حکایت») از روی کتاب دوره ی سوم ویلن، استاد ابوالحسن صبا تنظیم شده است.
5. قطعه ی 49 (چهار مضراب ماهور 5)، قطعه ی 50 (چهار مضراب دلکش 2)، قطعه ی 51 (باوی)، قطعه ی 56 (چهار مضراب همایون 4) از روی کتاب دوره ی اول سه تار ردیف استاد ابوالحسن صبا بازنویسی شده است.
6. قطعه ی 35 ( چهار مضراب مخالف سه گاه 2)، از روی اجری سه تار استاد محمدرضا لطفی در نوار به باد طاهرزاده به نت درآمده است.

 

خرید کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا

در همین سایت دلشاد موزیک شما می توانید کتاب بهار مست مجموعه ضربی های استاد ابوالحسن صبا را به صورت آنلاین خریداری کنید.

همچنین بهتره بگیم سایت دلشاد موزیک بزرگترین آرشیو و فروشگاه آنلاین کتاب‌های حوزه موسیقی هست و شما میتوانید تقریبا هر کتابی که دلتون میخواهد رو در این کتابخانه پیدا کنید و به صورت آنلاین خرید کنید.

برای دیدن همه کتاب‌ها روی عکس یا لینک زیر کلیک کنید:

دیدن همه کتاب های فروشگاه دلشاد موزیک