سه تار یک ساز زهی با صدای خاص و از خانواده تنبور است. برای تزئین بدنه چوبی این ساز از استخوان استفاده می شود. سه تار سه قسمت اصلی دارد، کاسه, دسته و سر ساز یا سرپنجه. سه تار صدای ملایمی دارد و تا 3 اکتاو می رسد. اگرچه استفاده از سه تار در موسیقی ایرانی معمول است اما بیشتر به عنوان تکنواز استفاده می شود. انواع مختلف نواختن سه تار را در ادامه مقاله برایتان آورده ایم.
- 1 ویژگی های سه تار
- 2 آیا یادگیری نواختن سه تار سخت است؟
- 3 کوک سه تار
- 4 نحوه نواختن سه تار
-
5
معرفی محصولات آموزشی
- 5.1 سه تار مفاخری سوخته کاری
- 5.2 سه تار مفاخری مدل یک مهر
- 5.3 سه تار عزیزی طرح 2
- 5.4 سه تار بختیاری
- 5.5 سه تار بختیاری کاسه لا ترک ویژه
- 5.6 سه تار عظیمی (ساده)
- 5.7 سه تار نوری
- 5.8 سه تار عزیزی طرح 3
- 5.9 سه تار سپهر
- 5.10 سه تار عظیمی مدل پنجه قنبری
- 5.11 سه تار عظیمی دسته استخوانی ساده
- 5.12 سه تار بختیاری طرح 2
- 5.13 سه تار بختیاری کاسه لاترک طرح 3
- 5.14 سه تار بختیاری ویژه طرح 1
- 5.15 سه تار عظیمی لاترک استخوانی پنجه قنبری
- 5.16 سه تار سبک بار سه مهر
- 5.17 سه تار عظیمی لاترک دسته استخوانی
- 5.18 سه تار ذوالقدر سایز 3/4
- 5.19 سه تار عظیمی لاترک پنجه قنبری
- 5.20 سه تار عظیمی لاترک آبنوس
- 5.21 سه تار ذوالقدر 2 مهر(معرق)
- 5.22 سه تار عزیزی طرح 1
- 5.23 سه تار مولانیا سرپنجه قنبری
- 5.24 سه تار سبک بار دو مهر
- 5.25 سه تار مشتاق کاسه توت
- 5.26 سه تار مشتاق کاسه گردو
- 5.27 سه تار عظیمی دسته استخوانی سرپنجه قنبری (ویولنی)
- 5.28 سه تار عظیمی لاترک ساده
- 5.29 سه تار عظیمی دسته استخوانی سرپنجه طاووسی
- 5.30 سه تار بختیاری لاترک
- 5.31 سه تار عظیمی مدل لاترک آبنوس ویولنی (سرپنجه قنبری)
- 5.32 سه تار عظیمی مدل آبنوس پنچه قنبری
- 5.33 سه تار علی زادخیل
- 5.34 سه تار عظیمی معرق کاری دسته استخوانی پنجه قنبری
- 5.35 سه تار سهراب
- 5.36 سه تار ذوالقدر 1 مهر
- 5.37 سه تار ذوالقدر ویژه
ویژگی های سه تار
سه تار به معنای سه سیم است. با این حال، امروزه می توانید آن را با چهار رشته هم پیدا کنید. این ساز از دو سیم فولادی و دو سیم برنجی تشکیل شده است.
جنس سه تار از چوب توت و اندازه معمول آن تقریباً 85×20 سانتی متر است (شامل کاسه ای به عمق 15 سانتی متر). از آنجایی که این ساز از آلات موسیقی ایرانی است، اکثر صوفیان سه تار را حمل می کنند و انواع مختلف نواختن سه تار را می توانید در بین آن ها مشاهده کنید.
ساز سه تار فقط از چوب ساخته شده است و پوست گوسفندی ندارد. مستقیما با ناخن انگشت سبابه نواخته می شود.
آیا یادگیری نواختن سه تار سخت است؟
سه تار یکی از اصیل ترین و شاخص ترین ساز های موسیقی سنتی ایران است. از آنجایی که سه تار از نظر ساختار شبیه به تار و تنبور است، نواختن آن هم به همان شکل است و اگر تمرین و تکرار کنید، خیلی زود این ساز اصیل را خواهید آموخت. انواع مختلف نواختن سه تار آسان است. اگر شما نت های پایه و نحوه قرار گرفتن آن ها را روی دسته سه تار یاد بگیرید، می توانید این ساز را به انواع مختلف بنوازید. سه تار صدایی نرم دارد اما گاهی اوقات می تواند بلند و قدرتمند باشد و این صدا به قطعه ای که مینوازید و نحوه قرارگیری انگشتان تان بستگی دارد
کوک سه تار
این ساز ممکن است گوش های فردی که سه تار می نوازد را اذیت کند؛ بنابراین از نت پایه La برای کوک کردن سیم اول برای تمرین استفاده می شود. یکی دیگر از دلایل استفاده از la کیفیت سیم است. در نتیجه این فرآیند دوام سیم ها افزایش می یابد؛ اما در انواع مختلف نواختن سه تار باید نت ها را نیز تغییر دهیم.
استفاده از تکنیک هایی مانند انگشت گذاشتن روی سیم ها و فشار دادن سیم ها آسان تر است. معمولا برای هر دستگاه یک ملودی منحصر به فرد و انواع مختلف نواختن در نظر گرفته می شود. با این حال، احساس و موضوع آهنگی که نواخته می شود ممکن است با توجه به نت هر دستگاه موسیقی متفاوت باشد بنابراین، اگر سیم اول به ترتیب روی نت C و سیم دوم روی نت G کوک شود، ممکن است بتوان هر کدام را زیر یک فرت کوک کرد.
کوک ماهور
کوک سه تار در دستگاه ماهور به عنوان پایه شناخته شده است و سه تار در این کوک بیشترین پهنای آکوستیک خود را دارد. دست راست در سه تار نقش پیک را ایفا می کند؛ بنابراین توجه به قرار دادن صحیح دست، نحوه صحیح استفاده از پیک و حرکت انگشتان از اهمیت بالایی برخوردار است. در انواع مختلف نواختن سه تار باید این موارد را رعایت کنید. تقریباً دست راست از مچ روی کاسه سه تار قرار می گیرد. یادتان باشد هنگام قرار دادن دست روی کاسه، مچ نباید خمیده شود و باید مانند یک مشت نیمه باز روی سه تار گذاشته شود. به گونه ای که انگشت کوچک و شست در دو طرف رشته قرار بگیرند. انگشت اشاره دست راست نقش انتخاب را بازی می کند.
حرکت این انگشت را روی تار ها تمرین کنید. ترک های انگشت اشاره در هنگام برگشت نباید از بند اول باشد و این کار باید روی بند دوم انگشت اشاره انجام شود. (به شرطی که انگشت اشاره باز تر حرکت کند و خم کردن آن از روی بند انگشت دوم باشد، صدای نواختن پیک بسیار قوی تر و دلپذیر تر خواهد بود). انگشت میانی نیز همزمان با انگشت سبابه حرکت می کند. برخی این انگشت را پیوسته روی کاسه سه تار می گذارند و برخی دیگر آن را آزادانه با انگشت اشاره و انگشت چهارم حرکت می دهند. توصیه می شود در انواع مختلف نواختن سه تار به راحتی دست توجه کنید. انگشت حلقه با انگشت کوچک روی کاسه قرار می گیرد. درست گذاشتن دست راست و دست چپ نیز با دقت و توجه به نکات دستوری و تمرین بیشتر به تدریج آموزش داده می شود که منجر به بهبود سرعت، تکنیک، نواختن واضح و صحیح دست می شود.
نحوه نواختن سه تار
اصل نواختن سه تار به طور کلی یکسان است. با این حال، بسته به حالت بدنی نوازندگان، در نحوه قرارگیری ساز روی ران و نحوه استفاده از پیک برای نواختن، چند تفاوت وجود دارد. در ابتدا توصیه می شود اصول رایج برای یادگیری نواختن ساز را در نظر بگیرید؛ اما در آینده بنا به سلیقه شخصی می توانید اصول را تغییر دهید.
نحوه صحیح نشستن و گرفتن ساز یکی از مهم ترین نکاتی است که در صورت غفلت از آن ممکن است برای نوازندگان مشکلات جسمی ایجاد شود. در انواع مختلف نواختن سه تار نحوه نشستن بسیار مهم است. به طور گسترده مشاهده می شود که برخی از هنر آموزان به دلیل عدم توجه کافی به موقعیت اول و نحوه صحیح نشستن با مشکلاتی مواجه می شوند یا با درد دست یا مچ دست مواجه می شوند زیرا درست نشستن در تمرین سه تار و همچنین نحوه ساز و نواختن همزمان لازم است.
اولین قدم در آموزش سه تار نحوه صحیح نشستن در زمان تمرین است. توصیه می شود هنگام تمرین روی صندلی با ارتفاع مناسب بنشینید. از خم شدن به سمت پشت و تکیه دادن به پشت خودداری کنید. بهترین حالت زمانی است که پشت در حالت عمودی باشد. از آنجایی که ساز روی ران راست قرار می گیرد، برای نواختن راحت، ران راست باید در سطح بالاتری نسبت به ران چپ قرار گیرد. برای این کار می توانید ران راست را روی ران چپ قرار دهید یا از یک زیر پایی خاص استفاده کنید تا بتوانید بهتر بنوازید. گردن و سر نیز باید در یک سطح از ستون فقرات قرار گیرند. همچنین برای خواندن یادداشت ها از خم شدن در فضای خالی خودداری کنید. این طرز نشستن در انواع مختلف نواختن سه تار یکسان است.
معرفی محصولات آموزشی
برای فراگیری انواع مختلف نواختن سه تار نیاز به گذراندن دوره هایی دارید. در ادامه می خواهیم کتاب ها و محصولات تصویری آموزش سه تار را به شما معرفی کنیم.
اساسا تالیفات جلال ذوالفنون در زمینه تدریس و نقد و بررسی است. از جمله تالیفات او «تجزیه و تحلیل موسیقی ایران» و کتاب آموزش سه تار در 4 جلد هستند.
در این مقاله به انواع مختلف نواختن سه تار پرداختیم و همچنین محصولات آموزشی در این حوزه را معرفی کردیم شما می توانید برای مشاوره جهت خرید آنلاین سه تار با شماره 33938487-021 تماس بگیرید و از مشاوران دلشاد موزیک کمک بگیرید.
