کسانی که ساز چنک رو دوست دارند براتون مقاله آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن رو آماده کردیم تا لذت ببرید.چنگ یک ساز موسیقی است که شکلی مثلثی دارد و تارها یا سیم‌های آن به صورت عمودی بر روی صفحه صدا قرار می‌گیرند. این شکل قرارگیری تارها نسبت به صفحه صدا، اصلی‌ترین تفاوت ساز چنگ با سازهای دیگر است.
در سازهای اخیر، تارها موازی با صفحه صدا یا حفره صدا قرار می‌گیرند. هرچند ساز چنگ یا هارپ در اشکال، اندازه‌ها و وزن‌های مختلف ساخته می‌شود، اما همه آنها شامل سه قسمت اصلی هستند: گردن، صفحه صدا یا جعبه صدا و تارها (زه‌ها/سیم‌ها). زه‌های چنگ می‌توانند از مواد مختلفی مانند روده، سیم یا نایلون ساخته شوند.
آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن
آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن
آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن
ساز چنگ (یا هارپ) در واقع یکی از سازهای قدیمی ترین دنیاست و تاریخچه‌ای طولانی و جالب دارد. اصول اولیه ساز چنگ به قدمت‌های بسیار دور برمی‌گردد و برخی منابع حاکی از آن است که نخستین نسخه‌هایی از این ساز در سرزمین پارس (منطقه ایران امروزی) در دوره‌های پیش از تمدن سومریان (حدود ۴٫۰۰۰ سال پیش) ساخته می‌شد.
در طول تاریخ، ساز چنگ تغییرات و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. در ابتدا، این ساز از چندین سیم تشکیل شده بود که به یک قاب چوبی بسته می‌شدند. با گذر زمان و با توسعه فنون ساخت سازها، سیم‌های ساز به شکل ماشینی تولید شده و به روش همزن ساخته می‌شدند. ساختار ساز نیز تغییر کرده و به شکلی کوچک‌تر و قابل حمل تبدیل شد.
با توجه به تنوع فرهنگ‌ها و سبک‌های موسیقی مختلف در جهان، ساز چنگ نیز تنوع‌های زیادی را در طول تاریخ به خود اختصاص داده است. از ساز چنگ سلتیک (Celtic Harp) در اروپا، تا ساز چنگ ویراج (Wire Harp) در ایرلند و ساز چنگ کوروشی (Kourosh Harp) در ایران، هر یک با ویژگی‌ها و صداهای خاص خود در موسیقی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از آنجایی که ساز چنگ صدایی دلنشین و امروزی دارد، در انواع سبک‌های موسیقی استفاده می‌شود، از موسیقی کلاسیک تا سبک‌های محلی و موسیقی سنتی. این ساز به لحاظ شکل ظاهری نیز بسیار جذاب و افسانه‌ای به نظر می‌رسد و از این جهت همواره مورد توجه و علاقه‌مندی موسیقی‌دانان و علاقه‌مندان به موسیقی قرار داشته است.
تاریخچه ساز چنگ
آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن – تاریخچه ساز چنگ
در ادبیات پارسی و ایرانی، ساز چنگ بسیاری از منابع و آثار باستانی نام برده شده است. به عنوان مثال، در شاهنامه فردوسی، ساز چنگ به عنوان نمادی از زیبایی و هنر موسیقی دربارهای پادشاهان پارسی به تصویر کشیده می‌شود. همچنین، در شعرها و غزلیات بسیاری از شعرای ایرانی، اشاره‌ها و توصیف‌هایی درباره ساز چنگ یا هارپ وجود دارد.
مُهری که در خوزستان یافت شد و به هزارهٔ چهارم قبل از میلاد و دوران ایلامیان تعلق دارد، نشانگر قدمت بسیار بالای این ساز است. همچنین، نام ساز چنگ به عنوان تاریخی‌ترین ساز تاردار ایرانی نیز ذکر شده است و نقش آن در آثار باستانی ایران باقی مانده است. این اطلاعات می‌توانند برای شناخت عمیق‌تر و تاریخی‌تر این ساز و ارتباط آن با فرهنگ ایرانی بسیار ارزشمند باشند.
مهری که در دوران ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶ میلادی توسط دوباستان‌شناسان به نام‌های پیناس دلوگاس و هلن کانتوردرتپه در دانشگاه شیکاگو در چغامیش خوزستان پیدا شد، مربوط به هزارهٔ چهارم قبل از میلاد و دوران ایلامیان است. این مهر یک نوازندهٔ چنگ منحنی را نشان می‌دهد و دارای ۶ رشته است.
این کشف نشان می‌دهد که ساز چنگ به‌عنوان یکی از سازهای باستانی و قدیمی در ایران دارای ریشه‌های گذشته‌ای بسیار دور است و نقش مهمی در موسیقی و فرهنگ ایرانی داشته است.
آشنایی با ساز چنگ و تاریخچه آن – تاریخچه ساز چنگ
بر اساس اسناد باقیمانده از گذشته، ساز چنگ از دوران باستان تا عصر معاصر مورد توجه قرار گرفته است و تا عصر صفویه در ایران استفاده می‌شد. سلطان محمد چنگی، آخرین نوازندهٔ ساز چنگ در آن دوران بوده است.
ساز چنگ، مانند سایر سازها، در طول تاریخ بهبود یافته و ارتقا یافته است و انواع مختلفی داشته است. در کلیت، چنگ‌های استفاده شده در تاریخ موسیقی کشور و جهان به چنگ ارکستری، چنگ سنتی، چنگ باستانی و چنگ تزیینی تقسیم می‌شوند.
از نظر شکل ظاهری، این سازها به ۱۷ الگو و فرم مختلف تقسیم می‌شوند. برخی از این الگوها عبارتند از چنگ زاویه‌دار، چنگ منحنی، چنگ ون و چنگ کندوگ. این تنوع شکلی در ساز چنگ نشانگر تکامل و تغییراتی است که این ساز در طول تاریخ موسیقی طی کرده است.
